Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Zesłania unitów z Południowego Podlasia do guberni orenburskiej w latach 1887–1888
Streszczenie w języku polskim
W latach 1887–1888 władze carskie przesiedliły do guberni orenburskiej 40 tzw. opornych unitów, kilkanaście lat wcześniej zesłanych do guberni chersońskiej i jekaterynosławskiej wraz z członkami ich rodzin zamieszkującymi wówczas na Południowym Podlasiu. W drogę na zesłanie wysłano w sumie prawie 300 osób. Na miejscu osiedlenia, ku zaskoczeniu miejscowych władz, woleli oni cierpieć biedę, niż przyjąć oferowaną przez państwo rosyjskie pomoc. Pobyt unitów na zesłaniu w guberni orenburskiej, dramatyczny pod względem bytowym, jak i psychologicznym, nie złamał ducha ich oporu. Otoczeni przez wpływy prawosławia, nie tylko nie zbliżyli się do niego, ale umocnili swoje związki z Kościołem rzymskokatolickim i ulegli polonizacji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
Centralny Komitet Obywatelski Królestwa Polskiego w Piotrogrodzie, sygn. 106.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
Prokurator Warszawskiej Izby Sądowej, sygn. 1581.
Archiwum Państwowe w Lublinie:
Chełmski Konsystorz Greckokatolicki, sygn. 1202.
Chełmsko-Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny, sygn. 3519, 2739, 3704.
Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego:
Dział rękopisów, rkps 6954–6958 IV.
Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego:
Dział rękopisów, sygn. 756.
Koni A., Na zhiznennom puti, t. 1, Iz zapisoksudebnogo deyatelya, Sankt Peterburg 1913 [Кони А., На жизненном пути, t. 1, Из записок судебного деятеля, Санкт Петербург 1913].
Listy unitów wygnanych do orenburskiej guberni, cz. 1–3, Kraków 1890–1892.
Listy unitów wygnanych do orenburskiej guberni, cz. 2, wyd. 2, Kraków 1893.
Tymicka M., Iwanowska de domo Tymicka L., Wspomnienia, w: Zanim wróciła Polska. Martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866–1905 w świetle wspomnień, oprаc. T. Krawczak, Warszawa 1994.
„Dziennik Polski” [Lwów] 1888.
„Dziennik Poznański” 1887–1889.
„Gazeta Toruńska” 1887.
„Kurier Polski w Paryżu” 1887.
„Przyjaciel” 1887.
Amelin V.V, Denisov D.N., Morgunov K.K., Religii Orenburgskogo kraya: sistematicheskoye opisaniye, t. 2, Zapadnoye khristianstvo, Orenburg 2020 [Амелин В.В, Денисов Д.Н., Моргунов К.К., Религии Оренбургского края: систематическое описание, t. 2, Западное христианство, Оренбург 2020].
Bojarski J., Czasy Nerona w XIX wieku pod rządem moskiewskim, czyli Prawdziwe Neronowskie prześladowanie Unii w diecezyi chełmskiej, Lwów 1885.
Lewandowski J., Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny 1772–1875, Lublin 1996.
Łoch E., Unici w świetle listów orenburskich, w: Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, red. R. Łużny, F. Ziejka, A. Kępiński, Kraków 1991.
Martyrologia unitów podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych. Unici podlascy, t. 1, red. J. Skowronek, U. Głowacka-Maksymiuk, Siedlce 1996.
Niewęgłowska G., Zgromadzenie Sióstr Córek Najczystszego Serca NMP na Syberii, „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”, www.bialystok.opoka.org.pl/czas/arch34/art./misje.htm [dostęp: 11 IX 2021].
Pruszkowski J., Martyrologium, czyli męczeństwo unii św. na Podlasiu, t. 1–2, Woodbridge 1983.
Shabachuk A., Politika Rossiyskikh vlastey v otnosheniiuniatov Tsarstva Pol'skogo, soslannykh vglub' Rossii v 1875–1905 gg., w: Polyaki v Rossii: epokhi i sud'by, red. A. Selitskiy, Krasnodar 2009 [Шабачук А., Политика Российских властей в отношении униатов Царства Польского, сосланных в глубь России в 1875–1905 гг., w: Поляки в России: эпохи и судьбы, red. А. Селицкий, Краснодар 2009].
Szubarczyk M., Dwa brzegi. Rzecz o unitach z Polubicz, Siedlce 2015.
Tarasiuk D., Zesłania unitów z Południowego Podlasia do guberni chersońskiej i jekaterynosławskiej w latach 1875–1876, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2018, 15, 1.
Wiech S., Pod naporem prawosławia. Z dziejów oporu unitów w Królestwie Polskim i na zesłaniu, „Kwartalnik Historyczny” 2010, 117, 3.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.53.213-233
Data publikacji: 2022-06-30 13:43:49
Data złożenia artykułu: 2021-12-09 00:50:40
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Dariusz Tarasiuk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.