Idea oraz istota kontroli sądowoadministracyjnej (zagadnienia wybrane)
Streszczenie w języku polskim
W artykule omówiono wybrane zagadnienia dotyczące kontroli sądowoadministracyjnej. Punkt odniesienia stanowią realia polskie. Zasadniczym problemem jest samo pojęcie kontroli sądowoadministracyjnej. Wydaje się bowiem, że to ta kategoria warunkuje kształt systemu sądownictwa administracyjnego. Istotę kontroli sądowoadministracyjnej przedstawiono w oparciu o polskie regulacje: Konstytucję RP, Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ukazano także coś, co nazwano ideą kontroli sądowoadministracyjnej – również z perspektywy komparatystycznej, z nawiązaniem do modelu niemieckiego i francuskiego. Bardzo ważnym punktem odniesienia jest zasada podziału władz/władzy. Okazało się, że nie stoi ona w sprzeczności z zaprezentowanym rozumieniem pojęcia kontroli sądowoadministracyjnej. Siłą rzeczy ujęcie kontroli zestawiono z możliwymi modelami orzekania: kasatoryjnym (kasacyjnym) i „merytorycznym” (reformatoryjnym). Myśląc o pewnej idei sądownictwa administracyjnego, jest to chyba najbardziej podstawowy wyznacznik roli i funkcji tego pionu wymiaru sprawiedliwości. Istotne dla prowadzonych rozważań jest również prawo do sądu – jego rozumienie i możliwy zakres.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Borski M., System sądownictwa w RP, [w:] Transformacja systemowa w Polsce 1989–2009, red. R. Glajcar, W. Wojtasik, Katowice–Sosnowiec 2009.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2014.
Brzeziński W., Sądowa kontrola administracji we Francji, Warszawa 1960.
Chmaj M., Opinia w przedmiocie zgodności z konstytucją i systemem prawnym art. 145a przedstawionego przez Prezydenta RP projektu ustawy o zmianie ustawy – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, druk nr 1633, 8.08.2014, https://orka.sejm.gov.pl/RexDomk7.nsf/0/FAB4B489F59EACB8C1257D1700394BB4/$file/i1707-14A.rtf (dostęp: 29.07.2024).
Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1970.
Flisek K., Główne modele orzecznictwa sądów administracyjnych, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2018, nr 2.
Gregorczyk D., Legalność jako kryterium sądowej kontroli decyzji administracyjnych, Warszawa 2018.
Gut D., Czy sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości? Uwagi na tle poglądów Profesora Jana Zimmermanna, [w:] Fenomen prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Profesora Jana Zimmermanna, red. W. Jakimowicz, M. Krawczyk, I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2019.
Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1999, z. 12.
Hauser R., Masternak-Kubiak M., Konstytucyjne podstawy kontroli działalności administracji publicznej, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 2: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012.
Izdebski H., Sądy administracyjne a podział władz, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017, nr 1.
Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
Kijowski D.R., Wymiar sprawiedliwości w sprawach administracyjnych a sądowa kontrola administracji, [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Prof. zw. dra hab. Józefa Filipka, red. I. Niżnik-Dobosz, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001.
Kłopocka-Jasińska M., Pojęcie sprawy w świetle art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 3, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2016.03.13.
Kmieciak Z., Modele sądowej kontroli administracji publicznej, [w:] System Prawa Sądownictwa Administracyjnego, t. 1: Zagadnienia ogólne, red. G. Łaszczyca, W. Piątek, Warszawa 2023.
Kmieciak Z., Wykonanie wyroku sądu administracyjnego, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 10: Sądowa kontrola administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2016.
Konstytucja Republiki Francuskiej z 4 października 1958 r., wstęp i przeł. W. Skrzydło, Warszawa 2000.
Kowalski M., Zwiększenie uprawnień merytorycznych jako kierunek współczesnej ewolucji modelu kontroli sądowoadministracyjnej, „Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2023, nr 3, DOI: https://doi.org/10.52097/eppism.8641.
Krawczyk M., Prawo do sądu a wymiar sprawiedliwości sprawowany przez polskie sądy administracyjne, [w:] Administracja i prawo administracyjne w kontekście ochrony praw człowieka, red. I. Rzucidło, Lublin 2012.
Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, Kraków 2003.
Longchamps F., Współczesne problemy podstawowych pojęć prawa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1966, z. 6.
Łaszczyca G., Piątek W., Istota sądownictwa administracyjnego, [w:] System Prawa Sądownictwa Administracyjnego, t. 1: Zagadnienia ogólne, red. G. Łaszczyca, W. Piątek, Warszawa 2023.
Michalska J., Sądownictwo administracyjne w państwach UE, [w:] Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP. Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne, red. J. Jaskiernia, K. Spryszak, Toruń 2017.
Monteskiusz, O duchu praw, Kraków 2003.
Naleziński B., Organy władzy sądowniczej, [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2002.
Pułło A., Podział władzy. Aktualne problemy w doktrynie, prawie i współczesnej dyskusji konstytucyjnej w Polsce, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 3.
Romańska M., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (wybrane zagadnienia), [w:] Jednostka w demokratycznym państwie prawa, red. J. Filipek, Bielsko-Biała 2003.
Rożek K., Sądownictwo administracyjne a pojęcie wymiaru sprawiedliwości, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2017, nr 6.
Starck C., Kontrola administracji przez ogólne sądy administracyjne w Niemczech, [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Prof. zw. dra hab. Józefa Filipka, red. I. Skrzydło-Niżnik, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001.
Szafrańska W., Zasady wyrokowania w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Studium porównawcze prawa polskiego i niemieckiego, Warszawa 2018.
Wojszkun K., Prawo do sądu jako podstawowa zasada prawa administracyjnego w wybranych państwach europejskich i w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2012, nr 4.
Woś T., Condiciones necessariae dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego, [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Prof. zw. dra hab. Józefa Filipka, red. I. Skrzydło-Niżnik, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001.
Wysocka K., Kompetencje orzecznicze sądów administracyjnych a realizacja funkcji ochronnej praw jednostki w postępowaniu, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017, nr 1, DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.1.11.
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013.
Zimmermann J., Aksjomaty sądownictwa administracyjnego, Warszawa 2020.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2022.
Zimmermann J., Prawo do sądu w prawie administracyjnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006, nr 2.
Zimmermann J., Z podstawowych zagadnień sądownictwa administracyjnego, [w:] Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980–2005, red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ppa.2024.7.129-142
Data publikacji: 2024-08-30 14:37:16
Data złożenia artykułu: 2024-05-05 17:24:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.