Wyślij tekst przez e-mail 
Próba typologii myśli katastroficznej
Streszczenie w języku polskim
Na wstępie omówione jest pojęcie katastrofizmu jako czystej formy historiozoficznego pesymizmu finistycznego oraz jego relacja do idei kryzysu. Następnie wprowadzone są rozróżnienia w obrębie katastrofizmu pod względem zasięgu katastrofy (totalny bądź partykularny wymiar) oraz charakteru jej przebiegu (w sposób nieuchronny i nieodwracalny bądź jedynie hipotetyczny, alternatywny). Zestawienie tych dwóch ujęć katastrofizmu owocuje 4 wariantami myśli katastroficznej: 1. konsekwentnego katastrofizmu totalnego; 2. konsekwentnego katastrofizmu partykularnego; 3. alternatywnego katastrofizmu totalnego i 4. alternatywnego katastrofizmu partykularnego. Modele te są wykorzystane do sformułowania ogólnego określenia „katastrofizmu”.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Błoński J., Trzy apokalipsy w jednej, „Twórczość” 1976, nr 10.
Bodin J., Sześć ksiąg o rzeczpospolitej, tłum. R. Bierzanek, Z. Izdebski, PWN, Warszawa 1958.
Burckhardt J., Kultura Odrodzenia we Włoszech, tłum. M. Kreczowska, Spółka Wydawnicza Polska, Kraków 1930.
Crutzen P., Nowa epoka w historii; człowiek może zniknąć, onet.pl, wiado-mości, [dostęp: 16 maja 2011].
Czarnecki Z. J., Przyszłość i historia, Wyd. UMCS, Lublin 1981.
Gawor L., Katastrofizm konsekwentny. O poglądach Mariana Zdziechow-skiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza, Lublin 1998.
Gawor L., Katastrofizm w polskiej myśli społecznej i filozofii 1918-1939, Wyd. UMCS, Lublin 1999.
Hughes S. H., Oswald Spengler, Scribner's, [revised ed.], New York 1962.
Huntington S., Zderzenie cywilizacji, tłum. H. Jankowska, Wyd. MUZA SA, Warszawa 1997.
Jacyniak A., Płużek Z., Świat ludzkich kryzysów, Wyd. WAM, Kraków 1996.
Jaspers K., Die Atombome und Zuhunft des Menschen, Piper Co, Mün-chen 1958.
Jastrzębska G., Człowiek w obliczu katastrofy. Antropologia filozoficzna teorii katastroficznych, [w:] Zagadnienia historiozoficzne, red. J. Litwin, Ossolineum, Wrocław 1977.
Kant I., Co to jest Oświecenie, [w:] Kroński T., Kant, tłum. I. Krońska, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966.
Kasia A., Wiara i rozum. Szkice o Ojcach Kościoła, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1981.
Katastrofizm (biologia), Wikipedia, [dostęp: 1 lutego 2014].
Kołakowski A., Historia, kultura, katastrofa, „Przegląd Filozoficzny” 1995, nr 2.
Koselleck R., Kilka problemów z dziejów pojęcia „kryzys”, [w:] O kryzysie. Rozmowy w Castel Gandolfo, red. Michalski K., t. 2, tłum. D. Lachowska, Res Publika, Warszawa 1990.
Kott J., Postęp i głupstwo, PIW, Warszawa 1956.
Kuderowicz Z., Filozofia dziejów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983.
Laertios D., Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, PWN, Warszawa 1982.
Lovelock J., The Ages of Gaia: a Biography of our Living Earth, wyd. W. Norton, New York–London 1995.
Mazurek S., Wątki katastroficzne w myśli rosyjskiej i polskiej (1917–1950), Leopoldinum, Wrocław 1997.
Mueller J., Wskaźnik katastrof. Zagrożenia po zimnej wojnie, „Społeczeń-stwo Otwarte”, 1995, nr 3.
Pawłowski A. i Pawłowski L., Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji. Cz. I, Środowisko a zrównoważony rozwój, „Problemy Ekorozwoju”, vol. 3, nr 1, 2008.
Rogalski A., Dramat naszego czasu, PAX, Warszawa 1959.
Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 1988.
Scheler M., Resentyment a moralność, tłum. J. Garewicz, Czytelnik, Warszawa 1977.
Skoczyński J., Katastrofa jako próba wartości, „Tygodnik Powszechny” 1984, nr 48.
Sorokin P., Modern Historical and Social Philosophy (Social Philosophies of an Age of Crisis, Dover, New York 1963.
Polibiusz, Dzieje, tłum. S. Hammer, Ossolineum, Wrocław 1957.
Soin M., O pojęciu katastrofizmu historiozoficznego, Wyd. Lepoldinum, Wrocław 1990.
Speina J., Powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza, Toruńskie Towarzy-stwo Naukowe, Toruń 1965.
Spengler O., Der Untergang des Abendlandes, t. 1, Wiedeń 1918, t. 2, München 1922 (tłum. pol. J. Marzęcki, Zmierzch Zachodu, Wyd. KR, Warszawa 2014).
Stefaniuk T., Danilewski. Panslawizm i pluralizm cywilizacyjny, Wyd. UMCS, Lublin 2006.
Szpakowska M., Światopogląd Stanisława Ignacego Witkiewicza, Ossoli-neum, Wrocław 1976.
Szymańska B. , Mistycy i pesymiści, Ossolineum, Wrocław 1991.
Szymańska B. , Mistycy i pesymiści, Ossolineum, Wrocław 1991.
Thom R., Parabole i katastrofy. Rozmowy o matematyce, nauce i filozofii, tłum. R. Duda, PIW, Warszawa 1991.
Wojnowska B., Katastrofizm, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1, PWN, Warszawa 1984.
Vardy P., Grosch P., Etyka, tłum. J. Łoziński, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1995.
Zawirski Z., Wieczne powroty świata: Badania historyczno-krytyczne nad doktryną “wiecznego powrotu”, „Kwartalnik Filozoficzny”, Kraków, nr 5 (1927).
Znaniecki F., Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Książnica Atlas, Lwów – Warszawa 1934; Modern Nationalites, Urbana 1952 (pol. tłum. Nowoczesne narody, PWN Warszawa 1990).
Znaniecki F., Upadek cywilizacji zachodniej, Komitet Obrony Narodo-wej, Poznań 1921.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.13.9
Data publikacji: 2015-08-07 11:48:19
Data złożenia artykułu: 2015-08-07 10:09:17
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2015 Leszek Gawor
##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl