Obraz obcego, innego i wroga w sztuce ludowej - analiza wybranych przykładów

Streszczenie w języku polskim

W społeczności dawnej wsi wiele rzeczy z otaczającego ją świata było wielką niewiadomą. Rodzące się ze strachu przed nieznanym lęki, przenoszono często na siły nadprzyrodzone, osoby o specyficznych cechach fizycznych lub chorobach, a także na przybyszów spoza danej społeczności. Istotną kwestią dla badacza jest odpowiedź na pytanie jak tego rodzaju koncepcje były ukazywane w sztuce ludowej, a także w jakich jej dziedzinach. Na podstawie badań literatury przedmiotu oraz wiedzy praktycznej jako twórcy ludowego przedstawiana jest analiza (wraz ze studium wybranych przykładów) kwestii szeroko ujętej inności w polskiej sztuce ludowej, zarówno w wąskim rozumieniu odnoszącym się do innych ludzi, jak w szerszym – do istot demonicznych uosabiających pewne cechy ludzkie, lub siły przyrody. Mimo że sztuka ludowa w dużej mierze skupia się na funkcji zdobniczej, obrzędowej i religijnej, to możemy odnaleźć w niej i przykłady przedstawień np. diabła, czarownicy czy żydowskich sąsiadów, czyli różnych kategorii inności. Wraz z rozwojem wiedzy, wizerunki bazujące w dużej mierze na stereotypach powoli zanikały, stając się co najwyżej częścią lokalnego folkloru, traktowane jako relikt dawnych czasów lub nieszkodliwa tradycja. Skupienie uwagi na kwestiach inności w sztuce ludowej pozwala na lepsze zrozumienie kultury ludowej, która w różnych formach trwa do dzisiaj, a także na pokazanie, jak pewne schematy myślowe i społeczne są adaptowane i przetwarzane przez twórców ludowych.