Wartości religijne i orientacje rytualne współczesnej młodzieży w refleksji socjologicznej

Maria Sroczyńska

Streszczenie w języku polskim


W artykule podjęto refleksję na temat wartości religijnych i orientacji rytualnych współczesnej młodzieży, w kontekście ich wzajemnych związków i implikacji. W tym celu odwołano się do wybranych rezultatów autorskich badań empirycznych, przeprowadzonych pod koniec pierwszej dekady XXI wieku, wśród młodzieży maturalnej województwa świętokrzyskiego. Wartości religijne (sacrum) posiadają mniejsze znaczenie dla młodych, w porównaniu z innymi treściami aksjologicznymi (grupami wartości). Cechy „osobowości rytualnej” częściej przejawiają dziewczęta, osoby wierzące, głęboko wierzące i systematycznie praktykujące, pochodzące raczej z mniejszych środowisk lokalnych. Wydaje się, że zachodzące w Polsce przemiany cywilizacyjne osłabiają wpływ tradycyjnych instytucji socjalizacji religijnej, znacznie rzadziej wywołując pogłębienie zaangażowania kultowego w środowisku młodzieżowym. Niemniej, orientacje rytualne nabyte w okresie socjalizacji pierwotnej stanowią „pas transmisyjny” dla uczestniczenia w różnego typu rytuałach. Brak takich kompetencji utrudnia przeżywanie „tego, co niecodzienne”.

Słowa kluczowe


wartości religijne; orientacje rytualne; młodzież; socjologiczne analizy i implikacje

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Baniak, J. (2013). Globalne deklaracje wiary, praktyk religijnych i niewiary młodzieży polskiej. Studium socjologiczne na przykładzie badań w Kaliszu i w Poznaniu. Humaniora. Czasopismo Internetowe, (4), 13-27.

Bauman, Z. (2011). Kultura w płynnej nowoczesności. Warszawa: Narodowy Instytut Audiowizualny, Agora S.A.

Bauman, Z. (2007). Szanse etyki w zglobalizowanym świecie. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Bellah, R. N. (2003). The Ritual Roots of Society and Culture. W: M. Dillon (red.), Handbook of the Sociology of Religion (s. 31-44). Cambridge, U.K.: Cambridge University Press.

Buber, M. (1986). Opowieści chasydów. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.

Brzozowski, P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich – SWS. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Choińska, A. K. (2012). Rytuały świętowania w ujęciu Pierre´a Bourdieu. Kultura i Społeczeństwo, (4), 24-43.

Dróżka, W. (2010). Triangulacja badań. Badania empiryczne ilościowo-jakościowe. W: S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice (s. 124-135). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Eliade, M. (1999). Sacrum i profanum. O istocie religijności. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Dyczewski, L. (2004). Sacrum. W: M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii (s. 358-359). Warszawa: Verbinum.

Fatyga, B. (2002). Polska młodzież w okresie przemian. W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku (s. 302-326). Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Hervieu–Léger, D. (1999). Religia jako pamięć. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Kołakowski, L. (2000). Czy już w po-chrześcijańskim czasie żyjemy? W: R. Rubinkiewicz, S. Zięba (red.), Sacrum i kultura. Chrześcijańskie korzenie przyszłości (s. 43-58). Lublin: Towarzystwo Naukow KUL.

Lesh, K. (2005). „Wierzę w coś mistycznego”. Obrazy Boga u młodych chrześcijan. Keryks. Międzynarodowy Przegląd Katechetyczno-Pedagogicznoreliginy, 6(1), 89-106.

Libiszowska-Żółtkowska, M. 2007. Nowe ruchy religijne w globalnej przestrzeni. W: M. Libiszowska-Żółtkowska (red.), Religia i religijność w globalnej przestrzeni (s. 196-210). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Luckmann, T. (1996). Niewidzialna religia. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Mielicka, H. (2006). Antropologia świąt i świętowania. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.

Mielicka, H. (2010). Neutralne sacrum. W: J. Baniak (red.), W poszukiwaniu sensu. O religii, moralności i społeczeństwie (s. 39-48). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Mikołejko, Z. (2014). Religia bez właściwości. W: T. Chachulski, J. Snopek, M. Ślusarska (red.), Religijność w dobie popkultury (s. 11-17). Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Mariański, J. (2008). Emigracja z Kościoła. Religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją i ponowoczesnością. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Mariański, J. (2006). Socjologia moralności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Mariański, J. (2014b). Wiara i wierzenia Polaków w niestabilnej nowoczesności. Analiza socjologiczna. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Mariański, J. (2014a). Kontrowersje wokół relacji religii i moralności. Tożsamość czy rozbieżność? Studium socjologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Mead, M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nowak, S. (red.). (1989). Ciągłość i zmiana tradycji kulturowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ossowski, S. (1967). Z zagadnień psychologii społecznej (Dzieła, t. 3). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pacholski, M., Słaboń, A. (1997). Słownik pojęć socjologicznych. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej .

Piwowarski, W. (red.). (1993). Słownik Katolickiej Nauki Społecznej. Warszawa: IW PAX, Wydawnictwo „Palabra”.

Piwowarski, W. (1996). Socjologia religii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Pollack, D., Müller, O. (2006). Religiousness in Central and Eastern Europe. Towards Individualization? W: I. Borowik (red.), Religions Churches and Religiosity in Post-Communist

Europe (s. 22-36). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Rappaport, R. A. (2007). Rytuał i religia w rozwoju ludzkości. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Rocznik Statystyczny Województw. (2013). Warszawa: GUS.

Ryczan, K. (1992). Wartości katolików a typ środowiska miejskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Ryś, G. bp. (2014). Kościół. Franciszek. Świat (Rozmawia T. Ponikło). Kraków: Wydawnictwo M.

Sroczyńska, M. (2012a). Wiara religijna jako przejaw sacrum w postawach młodzieży (aspekty generacyjne). W: I. Borowik (red.), W poszukiwaniu ciągłości i zmiany. Religia w perspektywie socjologicznej (s. 189-210). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Sroczyńska, M. (2012b). Młodzież wobec instytucjonalizacji i prywatyzacji rytuału religijnego (wybrane aspekty). W: J. Baniak (red.), Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem (s. 241-258). Poznań: Wydawnictwo WNS UAM.

Sroczyńska, M. (2013). Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo FALL.

Świda-Ziemba, H. (2000). Obraz świata i bycia w świecie (z badań młodzieży licealnej). Warszawa: Wydawnictwo Literackie.

Walasek–Jarosz, B. (2013). Pomiar cech w badaniach społecznych. Zmienne nieobserwowalne. Pedagogika. Badania. Dyskusje. Otwarcia”. Specyfika pomiaru w badaniach społecznych, (2), Kielce: Oficyna Wydawnicza StSW, 131-150.

Wnuk-Lipiński, E. (1996). Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wójtowicz, A. (2004). Współczesna socjologia religii. Założenia - idee – programy. Tyczyn: Wydawnictwo WSSG.

Zaręba, S. H. (2010). Koncepcja religijności instytucjonalnej wśród teorii socjologicznych młodzieży, W: S. H. Zaręba (red.), Socjologia życia religijnego: tradycje badawcze wobec zmiany kulturowej (s. 302-319). Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Zaręba, S. H. (2012). Religijność młodzieży w środowisku zurbanizowanym. Socjologiczne studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa-Rzeszów 2012: Oficyna Pobitno.



Data publikacji: 2020-11-19 19:32:25
Data złożenia artykułu: 2020-11-19 18:28:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 716
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 258

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Maria Sroczyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.