Obowiązkowy celibat i czystość seksualna księży rzymskokatolickich w wyobrażeniach i ocenach licealistów i studentów w Polsce

Streszczenie w języku polskim

W artykule tym ukazuję postawy i oceny młodzieży licealnej i akademickiej wobec obowiązkowego celibatu i czystości seksualnej księży rzymskokatolickich. Podstawę do tej prezentacji stanowią wyniki moich badań socjologicznych, które zrealizowałem wśród respondentów dobranych technikami statystycznymi reprezentujących obie kategorie młodzieży w drugiej połowie XX wieku i w drugiej dekadzie obecnego wieku. Łącznie we wszystkich badaniach uczestniczyło 976 licealistów (637 kobiet i 339 mężczyzn) i 546 studentów (327 kobiet i 219 mężczyzn), a ogółem – 1522 respondentów, w tym 964 kobiety i 558 mężczyzn. Respondenci w obu sytuacjach reprezentowali pierwszy i trzeci rok nauki. Badania wykazały, że większość licealistów i studentów sprzeciwia się obejmowaniu obowiązkowym celibatem wszystkich księży, a jedna trzecia opowiada się za dobrowolnym jego wyborem przez księży, którzy odczuwają w sobie predyspozycje do życia poza małżeństwem i rodziną,  w samotności i do trwałej abstynencji seksualnej. Z kolei księża odczuwający w sobie powołanie do małżeństwa i rodziny powinni mieć możliwość do łączenia tego powołania z powołaniem do kapłaństwa. Większość respondentów zaznacza, że obowiązkowa bezżenność księży przyczynia się do systematycznego regresu liczby kandydatów do kapłaństwa, a także do porzucania kapłaństwa przez wielu księży. Ten sam odsetek respondentów akceptuje księży żonatych i ich rodziny. Koszty utrzymania takich księży i ich rodzin należą, zdaniem respondentów, do biskupa i parafian. Obowiązkowy celibat połączony z abstynencją seksualną i całkowite posłuszeństwo władzy kościelnej naruszają wolność osobistą i autonomię decyzji księdza. Płeć nie wnosi istotnych różnic do nastawienia większości respondentów do obowiązkowego celibatu i nakazu czystości seksualnej księży. Większe zróżnicowanie w tym względzie powoduje szczebel ich edukacji  – średniej i wyższej: studenci są częściej krytycznie nastawieni do obu tych zjawisk niż licealiści. Największy wpływ na krytyczne lub pozytywne nastawienie do celibatu mają deklaracje wiary i niewiary oraz praktyk religijnych licealistów i studentów. Respondenci głęboko wierzący i systematycznie praktykujący rzadko krytykują obowiązek celibatu, a liczniej opowiadają się za jego koniecznością. Respondenci obojętni religijnie i niewierzący oraz niespełniający praktyk religijnych zdecydowanie częściej sprzeciwiają się w ogóle celibatowi księży i widzą w nim wyłącznie czynnik naruszający wolność i godność osobistą księdza, jak też osłabiający lub uniemożliwiający samodzielność jego decyzji w życiu zawodowym i osobistym.