Zeitgeist festiwali miejskich w Polsce. Symbioza oddolnego aktywizmu, polityki kulturalnej i budowania tożsamości na przykładzie Lublina

Przemysław Głuchowski

Résumé


Artykuł analizuje fenomen współczesnych festiwali miejskich w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Lublina jako studium przypadku. Celem badania jest ukazanie ewolucji idei festiwalowych oraz ich wpływu na uczestnictwo w kulturze. Autor odwołuje się do koncepcji zeitgeistu jako ramy interpretacyjnej, pozwalającej uchwycić charakterystyczne przemiany praktyk festiwalowych. W artykule przeprowadzono analizę czterech lubelskich festiwali plenerowych: Nocy Kultury, Re:tradycji, Wschodu Kultury – Innych Brzmień oraz Carnavalu Sztukmistrzów. Wykorzystano materiały zastane, takie jak raporty badawcze, dokumenty strategiczne, dane instytucji kultury oraz materiały prasowe. Analiza wskazuje, że współczesne festiwale nie tylko pełnią funkcję rozrywkową, lecz także kształtują przestrzeń miejską, integrują lokalne społeczności i wpływają na tożsamość kulturową miast. Istotną rolę w ich rozwoju odgrywają oddolne działania środowiska kultury, które są charakterystycznym elementem Lublina.Podkreślono również rolę festiwali w redefiniowaniu uczestnictwa w kulturze w kontekście zmian społecznych i technologicznych. Konkluzje sugerują, że festiwale miejskie stanowią istotne narzędzie polityki kulturalnej i kluczowy element współczesnych strategii promocyjnych miast.

Mots-clés


festiwale miejskie, zeitgeist, uczestnictwo w kulturze, kultura miejska, Lublin

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Bauman, Z. (2011). Kultura na rynku. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 1(1), 152.

Biuletyn Informacji Publicznej. (2012). Statut Warsztatów Kultury w Lublinie (Uchwała Rady Miasta Lublin z dnia 28 czerwca 2012). Pobrano 24 marca 2025, z https://biuletyn.lublin.eu/gfx/jednostki/userfiles/public/warsztaty-kultury/menu-przedmiotowe/prawo-lokalne/statut/warsztaty-kultury-w-lublinie-statut-z-dnia-28-06-2012/uchwala_rady_miasta_lublin_z_dnia_28_czerwca_2012-_dokument_tekstowy.pdf

Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja: Społeczna krytyka władzy sądzenia (P. Biłos, Trans.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Carnaval Sztukmistrzów. (2024). 2024 Carnaval Sztukmistrzów – Raport. Pobrano 24 marca 2025, z https://carnavallublin.eu/wp-content/uploads/2024/12/2024-Carnaval-Szukmistrzow-RAPORT.pdf

Carnaval Sztukmistrzów. (n.d.). O festiwalu – idea. Pobrano 24 marca 2025, z https://carnavallublin.eu/pl/o-festiwalu/#idea

Carnaval Sztukmistrzów. (n.d.). O festiwalu – poprzednie edycje. Pobrano 24 marca 2025, z https://carnavallublin.eu/pl/o-festiwalu/#poprzednie_edycje

Domański, H., Przybysz, D., Wyrzykowska, K. M., & Zawadzka, K. (2021). Dystynkcje muzyczne. Stratyfikacja społeczna i gusty muzyczne Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dostlieva, L., Kociołowicz-Wiśniewska, B., Kuligowski, W., Nowińska-Antoniewicz, N., Poprawski, M., & Szymkiewicz, A. (2022). Uwierz w festiwal. Aksjonormatywne wymiary współczesnych festiwali muzycznych w Polsce. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.

Drozdowski, R. (2014). Relacje. W: R. Drozdowski i in. (Red.), Praktyki kulturalne Polaków (s. 302–303). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Dziennik Wschodni. (2012, 6 listopada). Warsztaty Kultury wyprowadzają się z ul. Popiełuszki. Pobrano 24 marca 2025, z https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/warsztaty-kultury-wyprowadzaja-sie-z-ul-popieluszki,n,1000158788.html

Ellis, S. (Red.). (2015). Festival statistics: Key concepts and current practices. UNESCO Institute for Statistics.

Fatyga, B. (2014). Praktyki kulturalne. W: R. Drozdowski i in. (Red.), Praktyki kulturalne Polaków (s. 20). Toruń.

Fatyga, B. (2014). Rekonstrukcja sensu kategorii uczestnictwo w kulturze. W: R. Drozdowski i in. (Red.), Praktyki kulturalne Polaków (s. 11). Toruń.

Florida, R. (2010). Narodziny klasy kreatywnej: I jej wpływ na transformację pracy, wypoczynku, społeczności i życia codziennego (A. Kowalczyk, Trans.). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Gazeta Prawna. (2018). Lublin. Noc Kultury 23 czerwca – wydarzenia. Pobrano 24 marca 2025, z https://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1127336,lublin-noc-kultury-23-czerwca-wydarzenia.html

Gdula, M., & Sadura, P. (Red.). (2012). Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Golemo, K., & Kupis, M. (Red.). (2022). Spaces of Diversity? Polish Music Festivals in a Changing Society. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Grad, J., & Kaczmarek, U. (2005). Organizacja i upowszechnianie kultury w Polsce: zmiany modelu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Gruba, M. (2013). Sztuka uliczna jako narzędzie kontestacji w przestrzeni publicznej metropolii. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 2(1), 183.

Gąsior-Niemiec, A. (2013). Tytuł rozdziału. W: T. Zarycki (Red.), Polska Wschodnia i orientalizm. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Huizinga, J. (2022). Homo ludens. Esej o zabawie jako elemencie kultury (W. Wirpsza & M. Kurowska, Tłum.). Aletheia.

Inne Brzmienia. (n.d.). Strona główna. Pobrano 24 marca 2025, z https://innebrzmienia.eu/

Janicka-Olejnik, E. (2016). Uczestnictwo Polaków w kulturze w świetle aktualnych raportów. Studia BAS, 2(46), 57–75.

Keychange. (n.d.). Empowering Women and Gender Minorities in Music. Pobrano 24 marca 2025, z https://www.keychange.eu

Kołtun, A., & Wawiórka-Kamieniecka, J. (Red.). (2021). Spisane po Nocach Kultury. Lublin: Warsztaty Kultury, Episteme.

Kołtun, A., Lipowski, M., Bondos, I., & Stawicki, A. (2017). Raport końcowy Wpływ festiwali na rozwój miasta[Raport badawczy]. Warsztaty Kultury w Lublinie.

Krajewski, M. (2014). Kompetencje kulturowe Polaków. W: R.

Drozdowski i in. (Red.), Praktyki kulturalne Polaków (s. 33). Toruń.

Kuligowski, W. (2013). Ludzie, sztuka, pieniądze. Festiwalizacja w Polsce. Czas Kultury, 4, 4–15.

Kurier Lubelski. (n.d.). Jarmark Jagielloński w Radiokurierze [Wideo, zdjęcia]. Pobrano 24 marca 2025, z https://kurierlubelski.pl/jarmark-jagiellonski-w-radiokurierze-wideo-zdjecia/gh/293970

Lublin.eu. (2023, 16 sierpnia). Jarmark Jagielloński z nową nazwą – od dziś zapraszamy na Festiwal Re:tradycja. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/kultura/informacje/wiadomosci/jarmark-jagiellonski-z-nowa-nazwa-od-dzis-zapraszamy-na-festiwal-retradycja,3497,41,1.html

Lublin.eu. (2024, 21 marca). Znamy daty festiwali 2025 – zapisz je w swoim kalendarzu. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/kultura/informacje/wiadomosci/znamy-daty-festiwali-2025-zapisz-je-w-swoim-kalendarzu,4342,41,1.html

Lublin.eu. (n.d.). Deklaracja o współpracy przypieczętowana. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/kultura/informacje/wiadomosci/deklaracja-o-wspolpracy-przypieczetowana,1267,41,1.html

Lublin.eu. (n.d.). Finał Festiwalu Strefa Inne Brzmienia – Gazeta Wyborcza Lublin. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/lublin/aktualnosci/final-festiwalu-strefa-inne-brzmienia-gazeta-wyborcza-lublin,6768,66,1.html

Lublin.eu. (n.d.). Jarmark Jagielloński zakończony. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/lublin/aktualnosci/jarmark-jagiellonski-zakonczony,7854,66,1.html

Lublin.eu. (n.d.). Jarmark Jagielloński – zapowiedź (Gazeta Wyborcza Lublin). Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/lublin/aktualnosci/jarmark-jagiellonski-zapowiedz-gazeta-wyborcza-lublin,7921,66,1.html

Muzyka Tradycyjna. (n.d.). Festiwal, który wyrasta z tradycji –

Re:tradycja. Pobrano 24 marca 2025, z https://muzykatradycyjna.pl/do-czytania/festiwal-ktory-wyrasta-z-tradycji-retradycja/

Noc Kultury. (n.d.). O Nocy Kultury. Pobrano 24 marca 2025, z https://nockultury.pl/pl/o-nocy-kultury/

NOSPR. (2025, 1 lutego). Nils Frahm – Music for Katowice. Pobrano 24 marca 2025, z https://nospr.org.pl/pl/kalendarz/nils-frahm-music-for-katowice

Publicystyka.ngo.pl. (2010). Laureaci konkursu Ludowe Oskary 2010. Pobrano 24 marca 2025, z https://publicystyka.ngo.pl/laureaci-konkursu-ludowe-oskary-2010

Quinn, B., & Wilks, L. (2017). Festival heterotopias: Spatial and temporal transformations in two small-scale settlements. Journal of Rural Studies, 53, 35–44. https://doi.org/10.xxxx/yyyy

Rada Miasta Lublin. (2013). Uchwała Nr 693/XXVIII/2013 Rady

Miasta Lublin. Pobrano 24 marca 2025, z https://bip.lublin.eu/gfx/bip/userfiles/_public/import/rada-miasta-lublin-vii-kaden/sesje-rm-lublin/uchwaly-rm-lublin/vi-kadencja-rady-miasta-lubli/sesja-nr-xxviii-z-dnia-28-02-/uchwala-nr-693xxviii2013-rady-/76195_urm_693_xxviii_2013.pdf

Re:tradycja. (2020). Archiwum festiwalu Re:tradycja 2020. Pobrano 24 marca 2025, z https://retradycja.eu/pl/archiwum/2020-2/

Re:tradycja. (n.d.). Archiwum festiwalu Re:tradycja. Pobrano 24 marca 2025, z https://retradycja.eu/pl/archiwum/

Szlendak, T. (2010). Wielozmysłowa kultura iventu. Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka, 2, 92–109.

Szlendak, T., & Olechnicki, K. (2017). Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremoniały i subświaty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Teatr NN. (n.d.). Mirosław Olszówka (1960–2010) – Inne Brzmienia. Pobrano 24 marca 2025, z https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/miroslaw-olszowka-19602010/#inne-brzmienia

Urząd Miasta Lublin. (2024). Strategia Kultury Lublin 2030+. Lublin: Urząd Miasta Lublin.

Urząd Miasta Lublin. (n.d.). Jarmark Jagielloński kolejny raz nagrodzony. Pobrano 24 marca 2025, z https://lublin.eu/kultura/informacje/wiadomosci/jarmark-jagiellonski-kolejny-raz-nagrodzony,970,41,1.html

Warsztaty Kultury w Lublinie. (n.d.). Badania. Pobrano 24 marca 2025, z https://warsztatykultury.pl/pl/badania/

Warsztaty Kultury w Lublinie. (n.d.). Jarmark Jagielloński – nagrody. Pobrano 24 marca 2025, z https://warsztatykultury.pl/pl/jarmark-jagielonski-nagrody/

Warsztaty Kultury w Lublinie. (n.d.). Strona główna. Pobrano 24 marca 2025, z https://warsztatykultury.pl/pl/

YouTube – Warsztaty Kultury. (2023). [Film: Jarmark Jagielloński 2007]. Pobrano 24 marca 2025, z https://www.youtube.com/watch?v=H25ahl4aYQo

Zarycki, T. (Red.). (2013). Polska Wschodnia i orientalizm. Wydawnictwo Naukowe Scholar.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2024.12.1.6-33
Date of publication: 2025-12-23 12:34:46
Date of submission: 2025-03-24 21:15:27


Statistiques


Visibilité des résumés - 0
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2025, Przemysław Głuchowski

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.