Zaangażowanie Stanów Zjednoczonych Ameryki w rozwiązanie kryzysu w Libii z 2011 roku

Łukasz Jureńczyk

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest przedstawienie i ocena zaangażowania Stanów Zjednoczonych Ameryki w rozwiązanie kryzysu w Libii z 2011 roku. Problem ten rozpatrywano z uwzględnieniem okoliczności dwustronnych i wielostronnych. W poszczególnych częściach artykułu omówiono zagadnienia, takie jak relacje Stanów Zjednoczonych Ameryki i Libii przed kryzysem oraz działania USA w trakcie kryzysu i motywy je warunkujące. Dotyczy to między innymi aktywności politycznej Waszyngtonu na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz wkładu Sił Zbrojnych USA w operację zbrojną w Libii. Ukazano również ewolucję stanowiska Stanów Zjednoczonych Ameryki w kwestii wykorzystania czynnika militarnego do zmiany reżimu politycznego Libii. Problem badawczy zawiera się w pytaniach, czym motywowane były działania Waszyngtonu wobec Libii oraz czy obrana polityka była zasadna? Główną tezą artykułu jest stwierdzenie, że podstawowym powodem zaangażowania się Stanów Zjednoczonych Ameryki w kryzys w Libii były przesłanki natury humanitarnej, jednak liczyły się także interesy USA. Niestety akcja zbrojna nie doprowadziła do zakończenia konfliktu wewnętrznego w tym państwie. Podejście Waszyngtonu do kryzysu w Libii było ważnym elementem wpływającym na formułowanie doktryny prezydenta Baracka Obamy. Możemy w nim dostrzec cechy wpisujące się zarówno w liberalną, jak i realistyczną koncepcję stosunków międzynarodowych. W artykule wykorzystano metodę analizy źródeł tekstowych.


Słowa kluczowe


Stany Zjednoczone Ameryki, Libia, Arabska Wiosna, kryzys w Libii z 2011 roku, operacja „Zjednoczony Obrońca”

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Aaltola, M., Käpylä, J.,Vuorisalo, V. 2014. The Challenge of Global Commons and Flows for US Power.

The Perils of Missing the Human Domain, Routledge, London New York.

Aaronson, M. 2014. Interventionism in US foreign policy from Bush to Obama, [w:] Obama’s Foreign Policy. Ending the War on Terror, M. Bentley, J. Holland (red.), Routledge, London–New York.

Apeldoorn, van B., Graaff, de N. 2016. American Grand Strategy and Corporate Elite Networks. The Open Door since the End of the Cold War, Routledge, London–New York.

Bandeira, L.A. 2017. The Second Cold War. Geopolitics and Strategic Dimensions of the USA, Springer, New York.

Beaumont, P., Stephen, Ch. 2011. Gaddafi’s last words as he begged for mercy: ‘What did I do to you?’, „The Guardian” 23 October, https://www.theguardian.com/world/2011/oct/23/gaddafi-last-words-begged-mercy (dostęp: 28.10.2019).

Biscop, S. 2012. The UK and European defence: leading or leaving?, „International Affairs”, Vol. 88, No. 6. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2346.2012.01133.x.

Bleiker, R. 2006. The contradictions of ‘hawk engagement’: an analysis of Washington’s Korea policy, [w:] Bush and Asia. America’s evolving relations with East Asia, M. Beeson (red.), Routledge, London–New York.

Bouchet, N. 2015. Democracy Promotion as US Foreign Policy. Bill Clinton and democratic enlargement, Routledge, London–New York.

Brooks, S. 2013. American Exceptionalism in the Age of Obama, Routledge, London–New York.

Carothers, T. 2013. Barack Obama, [w:] US Foreign Policy and Democracy Promotion. From Theodore Roosevelt to Barack Obama, M. Cox, T.J. Lynch, N. Bouchet (red.), Routledge, London–New York.

Copper, J.F. (2016). China’s Foreign aid and Investment Diplomacy. Volume III. Strategy Beyond Asia and Challenges to the United States and the International Order, Palgrave Macmillan, London–New York.

Cox, M., Stokes, D. 2012. Introduction: US Foreign Policy – Past, Present and Future, [w:] US Foreign Policy: Second Edition, M. Cox, D. Stokes (red.), Oxford University Press, Oxford.

Czaputowicz, J. (2012). Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

David, S. 2016. Obama: the reluctant realist, [w:] US Foreign Policy and Global Standing in the 21st Century. Realities and Perceptions, E. Inbar, J. Rynhold (red.), Routledge, London–New York.

Domagała, A. 2008. Interwencja humanitarna w stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Wrocław.

Duerr, G.M. 2017. A proposal for the future of US counterinsurgency: Military peace with economic incentives and political devolution, [w:] The Futire of US Warfare, S.N. Romaniuk, F. Grice (red.), Routledge, London–New York.

Dumbrell, J. 2009. Clinton’s Foreign Policy. Between the Bushes, 1992–2000, Routledge, London–New York.

Dunn, D.H., Zala, B. 2014. Transatlantic relations and US foreign policy, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

Erdağ, R. 2017. Libya in the Arab Spring. From Revolution to insecurity, Palgrave Macmillan, New York.

Frederking, B. 2007. The United States and the Security Council. Collective security since the cold war, Routledge, London–New York.

Fuller, Ch. 2017. The assassin in chief: Obama’s drone legacy, [w:] The Obama Doctrine. A legacy of continuity in US foreign policy?, M. Bentley, J. Holland (red.), Routledge, London–New York.

Gardner, H. 2016. American Global Strategy and the “War on Terrorism”, Routledge, London–New York.

Gilboa, E. 2016. Public opinion and Obama’s foreign policy, [w:] US Foreign Policy and Global Standing in the 21st Century. Realities and Perceptions, E. Inbar, J. Rynhold (red.), Routledge, London–New York.

Gowland, D. 2017. Britain and the European Union, Routledge, London–New York.

Hallams, E. 2010. The United States and NATO since 9/11. The transatlantic alliance renewed, Routledge, London–New York.

Hansen, B., Toft, P., Wivel, A. 2009. Security Strategies and American World Order. Lost Power, Routledge, London–New York.

Hansen, B. 2011. Unipolarity and World Politics. A theory and its implications, Routledge, London–New York.

Holland, J. 2014. Introduction: Why is change so hard? Understanding continuity in Barack Obama’s foreign policy, [w:] Obama’s Foreign Policy. Ending the War on Terror, M. Bentley, J. Holland (red.), Routledge, London–New York.

Hurst, S. 2014. Parties, polarization, and US foreign policy, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

Hyra, M. 2017. Sojusz Arabii Saudyjskiej ze Stanami Zjednoczonymi. Przeszłość i Perspektywy, „Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem”, nr 1 (8).

Kane, T.M. 2006. Theoretical Roots of US Foreign Policy. Machiavelli and American Unilateralism, Routledge, London–New York.

Kieh Jr., G.K. 2014. The Obama administration’s policy toward Africa, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

Kitchen, N. 2014. Structural shifts and strategic change: from the War on Terror to the Pivot to Asia, [w:] Obama’s Foreign Policy. Ending the War on Terror, M. Bentley, J. Holland (red.), Routledge, London–New York.

Lynch, T.J. 2013. George W. Bush, [w:] US Foreign Policy and Democracy Promotion. From Theodore Roosevelt to Barack Obama, M. Cox, T.J. Lynch, N. Bouchet (red.), Routledge, London–New York.

Lynch, T.J. 2014. Obama, liberalism, and US foreign policy, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

McCormick, J.M. 2012. Decision-makers and their policymaking positions, [w:] The Domestic Sources of American Foreign Policy: Insights and Evidence. Sixth Edition, J.M. McCormick (red.), Rowman & Littlefield, Lanham.

Miles, A. 2013. US Foreign Policy and the Rogue State Doctrine, Routledge, London–New York.

Miller, L.B. 2014. The United States and the Arab spring: now and then in the Middle East, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

NATO. 2011. Operation UNIFIED PROTECTOR. Final Mission Stats, 2 November, http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_2011_11/20111108_111107-factsheet_up_factsfigures_en.pdf (dostęp: 20.06.2018).

Ness, van P. 2006. Bush’s search for absolute security and the Rise of China, [w:] Bush and Asia. America’s evolving relations with East Asia, M. Beeson (red.), Routledge, London–New York.

Press Association. 2014. Lockerbie bomber’s guilt reaffirmed by Scotland’s top prosecutor, “The Guardian”, 20 December, https://www.theguardian.com/world/2014/dec/20/lockerbie-bomber-guilt-scotland-abdelbaset-al-megrahi-pan-am (dostęp: 20.06.2018).

Quinn, A. 2014. Realism and US foreign policy, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

Quinn, A. 2017. Restraint and constraint: a cautious president in a time of limits, [w:] The Obama Doctrine. A legacy of continuity in US foreign policy?, M. Bentley, J. Holland (red.), Routledge, London–New York.

Renshon, S.A. 2010. National Security in the Obama Administration. Reassessing the Bush Doctrine, Routledge, London–New York.

Romaniuk, S.N., Njoku, E.T. 2017. Speaking identity: Security practice and US foreign policy, [w:] The Future of US Warfare, S.N. Romaniuk, F. Grice (red.), Routledge, London–New York.

Russett, B. 2011. Hegemony and Democracy, Routledge, London–New York.

Slevin, P. 2003. Libia Accepts Blame in Lockerbie Bombing, “The Washington Post”, 17 August, https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2003/08/17/libya-accepts-blame-in-lockerbie-bombing/9796f0de-7b4b-4197-bea4-bb1fc64265c5/?noredirect=on&utm_term=.4f0cf858332f (dostęp: 20.06.2018).

Steff, R. 2013. Strategic Thinking, Deterrence and the US Ballistic Missile Defense Project. From Truman to Obama, Routledge, London–New York.

Stokes, D., Maher, D. 2014. Marxism and US foreign policy, [w:] Obama and the World. New directions in US foreign policy. Second edition, I. Parmar, L.B. Miller, M. Ledwidge (red.), Routledge, London–New York.

Sylvan, D., Majewski, S. 2009. U.S. Foreign Policy in Perspective. Clients, enemies and empire, Routledge, London–New York.

The White House. 2010. National Security Strategy, Washington D.C., May, http://nssarchive.us/NSSR /2010.pdf (dostęp: 25.06.2018).

The White House. 2011a. Executive Order 13566 – Libya, Washington D.C., 25 February, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2011/02/25/executive-order-13566-libya (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011b. The President on Libya: “Our Goal is Focused, Our Cause is Just, and Our Coalition is Strong”, Washington D.C., 18 March, https://obamawhitehouse.archives.gov/blog/2011/03/18/president-libya-our-goal-focused-our-cause-just-and-our-coalition-strong (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011c. The President on Libya: “We Have Already Saved Lives”, Washington D.C., 22 March, https://obamawhitehouse.archives.gov/blog/2011/03/22/president-libya-we-have-alreadysaved-lives (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011d. Weekly Address: President Obama Says the Mission in Libyais Succeeding, Washington D.C., 26 March, https://obamawhitehouse.archives.gov/photos-and-video/video/2011/03/26/weekly-address-military-mission-libya#transcript (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011e. Remarks by the President in Address to the Nation on Libya, Washington D.C., 28 March, https://obamawhitehouse.archives.gov/photos-and-video/video/2011/03/28/president-obama-s-speech-libya#transcript (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011f. Presidential Memorandum — Libya, Washington D.C., 26 April, https://obamawhitehouse. archives.gov/the-press-office/2011/04/26/presidential-memorandum-libya (dostęp: 28.10.2019).

The White House. 2011g. Statement by the President on Libya, Washington D.C., 22 August, https://obamawhitehouse.archives.gov/photos-and-video/video/2011/08/22/president-obama-delivers-statement-libya#transcript (dostęp: 28.10.2019).

Turton, H.L. 2016. International Relations and American Dominance. A diverce discipline, Routledge, London–New York.

United Nations. 2011a. Resolution 1970 (2011). Adopted by the Security Council at its 6491th meeting, on 26th February 2011, Washington D.C., http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES /1970 (2011) (dostęp: 25.06.2018).

United Nations. 2011b. Resolution 1973 (2011). Adopted by the Security Council at its 6498th meeting, on 17 March 2011, Washington D.C., http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES /1973 (2011) (dostęp: 25.06.2018).

United Nations. 2011c. Resolution 2009 (2011). Adopted by the Security Council at its 6620th meeting, on 16 September 2011, Washington D.C., 16 September, http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES /2009%20%282011%29 (dostęp: 25.06.2018).

Walton, C.D. 2012. Grand Strategy and the Presidency. Foreign policy, war and the American role in the world, Routledge, London–New York.

Waltz, K.N. 1979. Theory of International Politics, Random House, New York.

Wang, Ch. 2015. Obama’s Challenge to China. The Pivot to Asia, Routledge, London–New York.

Western, J. 2006. American Security, the Use of Force, and the Limits of the Bush Doctrine, [w:] American Foreign Policy in a Globalized World, D.P. Forsythe, P.C. McMahon, A. Wedeman (red.), Routledge, London–New York.

Widmaier, W.W. 2015. Presidential Rhetoric from Wilson to Obama. Constructing crises, fast and slow, Routledge, London–New York.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2020.27.1.7-24
Data publikacji: 2020-06-30 13:52:44
Data złożenia artykułu: 2018-08-23 10:33:25


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1491
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 695

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Łukasz Jureńczyk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.