Email this article 
Conditions of functioning of rural districts in Poland
Abstract
Centuries-old perturbations in the Polish legal system have a powerful knock-on effect on the current reflected administrative and regional system. A self government reform carried out in Poland in the 1990s was to introduce such regulations, which would ensure the regions of our country the possibility of stable development. However, the solutions adopted in this reform has not worked well in ensuring the effective functioning of local administrative structures. Underdeveloped and flawed solutions apply to the local governments in particular.
The functioning of the above issues on the basis of Polish local authorities, especially their district level, was applied in the article.
Examination of the functioning of rural districts and possible solutions can be made by a stream analysis. It allows both the acquisition of knowledge about what is wrong and what should be corrected, reformed, as well as building a recovery program designed to overcome the identified problems, to improve the situation and to assess the changes. The stream analysis allows one to carry out a diagnosis on the basis of the observation of the political-historical background and current legislation. The conclusions of the survey of the socio-cultural and economic-financial areas are included in it as well.
On the basis of above considerations, the hypothesis that the adjustment of the functioning of rural district is essential, was confirmed. One needs to consider solutions that could improve the functioning conditions of rural districts and conclusions of this study lead to further, more detailed analysis of the situation of Polish districts.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Adamowicz, R., Mażewski, L. 1991. Założenia regionalizacji Polski,
„Wspólnota”, nr 24.
Barański, M. (red.) 2009. Samorząd terytorialny w Europie Środkowej i Wschodniej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń–Katowice.
Bardhan, P., Mookherjee, D. 2006. Decentralization and local governance in developing countries, The MIT Press Cambridge, Cambridge.
Betkiewicz, W. 2006. Demokratyczna i samorządowa reforma powiatów – porażka czy sukces nowej instytucji?, [w:] J. Wasilewski, Powiatowa elita polityczna, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
Błażyca, G., Heffner, K., Helińska-Hughes, E. 2002. Poland – Can Regional Policy Meet the Challenge of Regional Problems?, „European Urban and Regional Studies”, lipiec, nr 9/3.
Bohret, C. 1987. The Tools of Public Management, [w:] K.A. Eliassen, Managing Public Organizations. Lessons from Contemporary European Experience, London–Beverly Hills–Newbury Park–New Delhi.
Borodo, A. 2006. Aktualne problemy rozwoju gospodarczego gmin i powiatów, LEGA Oficyna Wydawnicza Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, Włocławek.
Brol, R. 2005. Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce, Wydawnictwo AE, Wrocław.
Brown, T. 1994. Greatness That Endures, „Industry Week” 5.09.
Buchanan, J.M. 1991. Economics in the post-socialist century, „Economic Journal”, nr 404, DOI: https://doi.org/10.2307/2233831.
Buckley, R., Maurer, R. 2000, Decentralizacja w Polsce: tworzenie potencjału racjonalnego zarządzania i integracji z UE, „Samorząd Terytorialny”, nr 7–8.
Bywalec, G. 2008. Decentralizacja a funkcje finansów publicznych, „Samorząd Terytorialny”, nr 6.
Chatterjee, S. 2007. Should the private sector provide public capital?, „Macroeconomic Dynamics”, Vol. 11–03.
Considine, M., Giguere, S. 2008. The theory and practice of local governance and economic development, Palgrave Macmillan, New York.
Czas zastanowienia 2012–03–02, www.samorzad.pap.pl (dostęp: 4.11.2012).
Dolata, S. 1998. Funkcjonowanie samorządu terytorialnego: doświadczenia i perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Dolnicki, B. 1993. Nadzór nad samorządem terytorialnym, Wydawnictwo AE, Katowice.
Dolnicki, B. 1994, Przemiany ustrojowe samorządu gminnego w Europie Zachodniej, „Samorząd Terytorialny”, nr 12.
Dumaine, B. 1995, Why Great Companies Last, „Fortune” 16.01.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. 2004. Analiza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego, Municipium, Warszawa.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. 2006. Finanse samorządowe, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Emilewicz, J., Wolek, A. 2000. Reformatorzy i politycy. Gra o reformę ustrojową r. 1998 widziana oczami jej aktorów, FRDL, Warszawa.
Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, Dz.U. 1994.124.607 z późn. zm.
Filipiak, B., Kogut, M., Szewczuk, A., Zioło, M. 2005. Rozwój lokalny i regionalny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Filipiak, B., Szewczuk, A. 2009. Samorząd terytorialny w zintegrowanej Europie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Gąciarz, B., Pankow, W. 2002. Procesy tworzenia i funkcjonowania instytucji samorządu regionalnego i lokalnego w Polsce w opinii radnych sejmików wojewódzkich i rad powiatów, Stowarzyszenie Studiów i Inicjatyw Społecznych, Warszawa.
Gilowska, Z. 1999. Finansowanie samorządu terytorialnego według ustaw o finansach publicznych oraz o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny”, nr 3.
Gilowska, Z. 2006. Jak dokończyć reformę samorządową, IBnGR, Gdańsk–Lublin.
Gniadkowski, A. 2012. Rozbieranie powiatów, „Wspólnota” 17.05.
Golinowska, S. 2006, Polityka społeczna samorządów terytorialnych. Warunki większej efektywności, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Gołda, M. 2002, Leasing, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Gorzelak, G., Jałowiecki, B. 2001. Reforma terytorialnej organizacji kraju: dwa lata doświadczeń, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Gorzelak, G., Stec, M. 2001. Reforma terytorialnej organizacji kraju: dwa lala doświadczeń, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Gorzym-Wilkowski, W.A. 2008. Polityka przestrzenna powiatu − możliwości i ograniczenia, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 3 (1203).
Górniak, R. 2009. Kreatywność władz samorządowych w kształtowaniu polityki inwestycyjnej, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 46.
Grosse, T. 2004. Wybrane aspekty polityki regionalnej państwa w latach 2000–2004, „Samorząd Terytorialny”, nr 11.
Grynis, R. 2003. Przedwojenny samorząd terytorialny podstawą odbudowy samorządu lokalnego z III Rzeczypospolitej, „Samorząd Terytorialny” nr 1–2.
Guha-Khasnobis, B., Kanbur, R., Ostrom, E. 2006. Linking the formal and informal economy: concepts and policies, Oxford University Press, New York.
Guziejewska, B. 2005. Kontrowersje w ocenie niezależności finansowej samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny”, nr 7–8.
Guziejewska, B. 2006. Pionowa i pozioma nierównowaga fiskalna w warunkach polskiej decentralizacji, „Samorząd Terytorialny”, nr 9.
Hanusz, A., Niezgoda, A., Czerski, P. 2009. Dochody budżetu jednostek samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Heller, J. 2006. Samodzielność finansowa samorządów terytorialnych w Polsce, „Studia Regionalne i Lokalne”,
Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW, Sekcja Polska Regional Studies Association, nr 2.
Izdebski, H. 2006. Samorząd terytorialny: podstawy ustroju i działalności, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa.
Jankowski, A. 1993. Powrót powiatów czy złudzeń, „Prawo i Życie”, nr 31.
Karliński, W., Nelicki, A., Płoskonka, J. 2000. Polska powiatowa w r. 1999, „Samorząd Terytorialny”, nr 9.
Kisiel, W. 2003. Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Kleer, J. 2008. Sektor publiczny w warunkach współczesnych, „Optimum. Studia Ekonomiczne”, nr 4.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r., Dz.U. Nr 44, poz. 267.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483.
Konstytucja z dnia 22 lipca 1952 r., Dz.U. 1952 Nr 33, poz. 232.
Kosikowski, C. 2008. Finanse samorządowe, Wolters Kluwer, Warszawa.
Kownacki, P. 2006. Funkcjonowanie powiatów (ziemskich) w świetle wyników kontroli NIK, [w:] Aktualne problemy finansów lokalnych i regionalnych w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, E. Chojna
-Duch (red.), Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego, Warszawa.
Koza, I. Aspekty ekonomiczne funkcjonowania powiatów ziemskich w Polsce, niepublikowana rozprawa doktorska obroniona w Instytucie Zarządzania Ryzykiem Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie w dniu 26.09.2013.
Kuciński, K. 2009. Geografia ekonomiczna, Wolters Kluwer Polska, Kraków.
Kulesza, M. 1998. Kryteria podziału powiatowego, „Wspólnota” 21.03., nr 12.
Leasing dla samorządów 2009, Europejski Doradca Samorządowy, lipiec–wrzesień.
Leoński, Z. 2001. Samorząd terytorialny w RP, Wydawnictwo 3, Warszawa.
Leoński, Z. 2006. Samorząd Terytorialny w RP, Lexis Nexis, Warszawa.
Lipowicz, I. 1991. Europejski standard samorządu terytorialnego a ustawodawstwo polskie, „Samorząd Terytorialny”, nr 11–12.
Lutrzykowski, A. 2009. Samorząd terytorialny – ale jaki?, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Madej, T., Zasadzki, W. 2001. Problemy polityki regionalnej w Polsce, „Folia Oeconomica”, nr 154.
Maney, K. 1994. Secrets of Outliving Competitors, „USA Today” 28 30.10.
Mańka, R. 2010. Samorząd to przede wszystkim ludzie (publikacja z dn. 8.11.2010), www.gazetafinansowa.pl (dostęp: 05.11.2012).
Maurer, R. 2000. Decentralizacja w Polsce: tworzenie potencjału racjonalnego zarządzania i integracji z Unią Europejską, „Samorząd Terytorialny”, nr 7–8.
Miemiec, W. 1997. Finanse samorządu terytorialnego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Finanse Komunalne”, nr 5.
Miley, M. 1995. Managing Change, „Oracle Magazine”, listopad–grudzień.
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ocena sytuacji samorządów lokalnych, http://mac.gov.pl/wp-content/uploads/2011/12/Ocena-sytuacji-samorz%C4%85d%C3%B3w-lokalnych.pdf (dostęp: 19.01.2013).
Niewiadomski, Z. 1992. Polski samorząd terytorialny w świetle standardów europejskich, „Samorząd Terytorialny”, nr 11.
Od przeszłości do przyszłości ustroju samorządu powiatowego 2013, „Warto Wiedzieć”, Związek Powiatów Polskich.
OECD Territorial Reviews: Poland, OECD 2008 r.
Ostrom, E. 2008. Governing the commons: the evolution of institutions for collective action, Cambridge University Press, Cambridge–New York.
Peter-Bombik, K. 2007. Ewolucja systemu zasilania finansowego jednostek samorządu terytorialnego w Polsce,
„Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, nr 1161.
Piekara, A. 2000. Decentralizacja terytorialna administracji publicznej: funkcje i dysfunkcje, WPiAUW, Warszawa.
Piekara, A. 2003. Cele i skuteczność reformy administracji publicznej w latach 1998–2001, Uniwersytet Warszawski, Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego, Warszawa.
Piotrowska-Marczak, K. 1997. Finanse lokalne w Polsce, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Płoskonka, J. 2001. Reforma administracji publicznej 1998–2001, MSWiA, Warszawa.
Podgórski, K., Martysz, Cz. 1998. Powiat samorządowy. Praktyczny komentarz do Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r., Katowice–Zielona Góra.
Porras, J.I. 1987. Stream analysis. A powerful way to diagnose and manage organizational changes, Addison–Wesley, Don Mills.
Porras, J.I., Collins, J. 1994. Head and Shoulders Above The Rest, „Stanford Business School Magazine”, grudzień.
Porras, J.I., Silvers, R. C. 1991. Organization Development and Transformation, „Annual Review of Psychology”, nr 42, DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.ps.42.020191.000411.
Rabska, T. 1995. Pięciolecie samorządu w oczach naukowców, „Wspólnota” 17.06., nr 24.
Rączaszek, A. 2010. Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów i jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 95.
Regulski, J. 2005. Samorządna Polska, Wydawnictwo Rosner i Wspólnicy, Warszawa.
Rewolucja prawa samorządowego? 2013, „Warto Wiedzieć”, Związek Powiatów Polskich.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 31/2011 z dnia 17 stycznia 2011 r. zmieniające załączniki do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS), Dz.Urz. UE L 13 z 18.01.2011.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2000 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS), Dz.U. z 2000 r. nr 58, poz. 685.
Rusek, M. 2008. Powrót do powiatu radomskiego to absurd, „Gazeta Wyborcza” 25.05.
Samojlik, B. 2006. Kierunki zmian w sektorze finansów publicznych w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Samorząd terytorialny w mechanizmie polityki publicznej 2010, „Europejski Doradca Samorządowy”, styczeń–marzec.
Słobodzian, B. 2005. Współczesny system samorządu terytorialnego w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Soos, G., Toka, G., Wright, G. 2002. The state of local democracy in Central Europe, Local Government and Public Service Reform Initiative, Open Society Institute, Budapest.
Sprawne państwo w świetle relacji samorząd terytorialny a administracja rządowa w terenie, 2002, materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej 28 maja 2002, Senat RP, Warszawa.
Stefański, M. 2004. Pozycja i funkcjonowanie samorządu terytorialnego: wybrane zagadnienia ekonomiczne i prawne, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Włocławek.
Strahl, D. 2004. Dysproporcje rozwojowe w regionalnej przestrzeni Unii Europejskiej, „Samorząd Terytorialny”, nr 11.
Strategia rozwoju województwa lubelskiego, Lublin, VII 2000, www.oze.bpp.lublin.pl/ dokumenty/kraj_meryt/strat_rozw_wojew.pdf (dostęp: 05.11.2012).
Strus, D. 2009. Powiat jako szczebel pośredni w systemie administracji publicznej, „Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej. Administracja i Zarządzanie”, nr 82.
Surówka, K. 2009. Zakres samodzielności finansowej powiatów ziemskich w Polsce w latach 1999–2008, [w:] Samorząd terytorialny w zintegrowanej Europie, B. Filipiak, A. Szewczuk (red.), Wydawnictwo
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Swianiewicz, P. 2006. Czy środki z Unii Europejskiej dla samorządów zwiększają rozpiętości międzyregionalne?, „Samorząd Terytorialny”, nr 12.
Swianiewicz, P. 2011. Finanse samorządowe – koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium, Warszawa.
Szewc, A. 2010. Ewolucja polskiego prawa samorządu terytorialnego w latach 1990–2010, „Samorząd Terytorialny”, nr 5.
Środki z budżetu Unii Europejskiej – skąd i na co?, http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/ Organizacja-FunduszyEuropejskich/ Strony/czymsafundusze.aspx (dostęp: 05.11.2012).
Święcicka, K. 2011. Podstawowe kierunki inwestycji i projektów realizowanych przez gminy i powiaty w ramach środków pozyskanych z UE, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 221.
Tanzi, V. 2004. Gospodarcza rola państwa w XXI wieku, „Materiały i studia NBP”, z. 204, Warszawa.
Tofel, R.J. 1995. After you've made a better mousetrap, „The Wall Street Journal” 21.04.
Tucholska, A. 2007. Powiat – między zbiorowością a wspólnotą, Scholar, Warszawa.
Tuszyński, H.S. W zrozumieniu zjawisk i procesów gospodarczych szukaj swojej szansy, http://www.globaleconomy.pl/content/view/352/38/ (dostęp: 5.11.2012).
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535.
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. Nr 203 z 2003 r., poz. 1966 z późn. zm.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju, Dz.U. Nr 116 z 2004 r., poz. 1206.
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, Dz.U. 1950 Nr 14, poz. 130.
Ustawa z dnia 22 listopada 1973 r. o zmianie Ustawy o radach narodowych, Dz.U. 1973 Nr 47, poz. 276.
Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, Dz.U. 1990 Nr 21, poz. 123.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 93 art. 709.
Ustawa z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych, Dz.U. 1958 Nr 5, poz. 16.
Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o ordynacji wyborczej do rad narodowych, Dz.U. 1954 Nr 43, poz. 193.
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz.U. 2005 Nr 169, poz. 1420.
Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa, Dz.U. 1975 Nr 16, poz. 91.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, 2002 Nr 76, poz. 694 z późn. zm.
Ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, tekst jednolity w Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577 z późn. zm.
Ustawa z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji pomiędzy organy administracji rządowej i samorządowej, Dz.U. Nr 34, poz. 198 z 1990 r. z późn. zm.
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, Dz.U. z 1998 r. Nr 96, poz. 603 z późn. zm.
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej, Dz.U. Nr 166, poz. 1172, z 1998 r. z późn. zm.
Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999–2003, Dz.U. Nr 150 z 1998 r., poz. 983 z poźn. zm.
Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, Dz.U. Nr 155 z 1998 r., poz. 1014.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. Nr 157 z 2009 r., poz. 1240.
Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. Nr 249 z 2005 r., poz. 2104.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 Nr 91, poz. 578 z późn. zm.
Wasilewski, J. 2006. Powiatowa elita polityczna: rekrutacja, struktura, działanie, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Werwińska, A. 2010. Saldo operacyjne powiatów ziemskich w latach 2004−2008, „Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu”, nr 141.
Winiarski, B. 2006. Polityka gospodarcza, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
Wlaźlak, K. 2006. Podział kompetencji między państwo a region, „Samorząd Terytorialny”, Nr 11.
Yoder, J.A. 2007. Leading the Way to Regionalization in Post-Communist Europe: An Examination of the Process and Outcomes of Regional Reform in Poland, „East European Politics & Societies”, Nr 21.
http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/938D7E398062C42BC1257B3C004C75EB/$File/samorzad_powiatowy.pdf.
http://ppp.parp.gov.pl/news/read/310?page_id=40=ppp-w-roku-2015-z-perspektywy-partnera-prywatnego.
http://wartowiedziec.org/index.php/start/aktualnosci/24690-pocztek-wdraania-zmian-funkcjonowania-jst.
http://wartowiedziec.org/index.php/start/aktualnosci/25922-jednostki-samorzdu-terytorialnego-powinny-si-czy-a-nie-dzieli.
http://wartowiedziec.org/index.php/start/aktualnosci/25985-powiat-terytorialny-i-funkcjonalny.
http://wartowiedziec.org/index.php/start/aktualnosci/26523-fundusz-inicjatyw-obywatelskich-2016-ruszajesieni.
http://wartowiedziec.org/index.php/start/felietony/25953-czy-i-jak-wspopracuj-powiaty.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2016.23.2.223
Date of publication: 2017-07-17 13:08:31
Date of submission: 2015-11-25 05:44:58
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2017 Iwona Katarzyna Koza
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.