Naród jako fenomen właściwy Europie

Resumen

W artykule przedstawiono dwie tezy, które nie zostały dotąd w nauce sformułowane: 1) europejskie narody nie powstały jako produkt „nacjonalizmu”, lecz są następstwem występującego w Europie – jako zjawisko towarzyszące modernizacji – asynchronicznego, głębokiego kryzysu tożsamości, w toku którego poddano w wątpliwość stare zależności i systemy wartości. Nowe protoobywatelskie społeczeństwo (mówiąc dokładnie: jego protagoniści) ukształtowało się następnie jako „naród”, przy czym pojęcie „naród” istniało już od wczesnych czasów nowożytnych i miało pozytywne konotacje, 2) administracja i jednostki władzy, które w obecnym świecie określa się po angielsku jako nations, są produktem fenomenu zwanego nationalism i nie należą do tej samej kategorii, co noszące to samo miano wspólnoty w Europie. Niejasne i wieloznaczne pojęcie nationalism  jest mylnie stosowane jako instrument przyczynowej analizy procesów powstawania europejskich narodów. Prowadzi to do deformacji obrazu europejskiej historii oraz do nieproduktywnych i wiodących na bezdroża dyskusji o charakterze i sensie fenomenu o nazwie nationalism. Przy badaniu zjawiska narodów w Europie konieczne jest sprawdzanie pochodzenia pojęć i możliwych obszarów ich stosowania.