Wyślij tekst przez e-mail 
Teoretyczny model przestępstwa prawa publicznego (crimen publicum) autorstwa Claudiusa Saturninusa (D. 48,19,16) a współczesna nauka o przestępstwie karnym
Streszczenie w języku polskim
Rzymianie nie rozwinęli nauki o przestępstwie karnym, ale podejmowali próby opisania istoty i specyfiki przestępstwa prawa publicznego. Ze źródeł Justyniańskich wiadomo, że jurystą, który na taką próbę się odważył, był Claudius Saturninus. Dokonał on rozróżnienia przestępstw, koncentrując się głównie na sposobie ich popełnienia i idąc w podobnym kierunku, jak współczesna nauka podczas rozważań dotyczących tzw. przestępczego modus operandi. Rozróżnienia dokonał w dość oryginalny dwustopniowy sposób. Jurysta stworzył najpierw czwórpodział (quattuor genera) przestępstw, kierując się kryterium przypominającym kryterium formy, jakie jest przyjmowane dla czynności prawnych na gruncie prawa prywatnego. Według jurysty przestępstwa mogły być popełniane w formie facta, dicta, scripta i consilia. Na tak stworzony system quattuor genera (form, sposobów) popełnienia przestępstw karnych Claudius Saturninus nałożył następnie już bardziej szczegółowy podział okoliczności składających się na typ czynu zabronionego prawem. W ten sposób wyliczył kolejno siedem znamion (niemal wyłącznie) strony przedmiotowej przestępstwa: causa, persona, locus, tempus, qualitas, quantitas i eventus. Wszystkie sposoby i okoliczności popełnienia przestępstwa karnego jurysta zilustrował przykładami.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Amielańczyk K., Crimina legitima w rzymskim prawie publicznym, Lublin 2013.
Amielańczyk K., Lex Cornelia de sicariis et veneficis. Ustawa Korneliusza Sulli przeciwko nożownikom i trucicielom, Lublin 2011.
Amielańczyk K., Rzymskie prawo karne w reskryptach cesarza Hadriana, Lublin 2006.
Bauman R.A., Crime and Punishment in Ancient Rome, London 1966.
Bauman R.A., I libri ‘de iudiciis publicis’, „INDEX” 1975, No. 5.
Bojarski T., Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2006.
Bonini R., D. 48,19,16 (Claudius Saturninus “de poenis paganorum”), “Rivista Italiana per le Scienze Giuridiche. Serie III” 1959–1962, Vol. 10.
Chmiel A., Dzieła naukowe jurystów rzymskich w zakresie prawa karnego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, nr 3, DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.151.
Dell’Oro A., I libri de officio nella giurisprudenza romana, Milano 1960.
Dowling M.B., Clemency and Cruelty in the Roman World, Michigan 2006.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2017.
Garofalo L., Pojęcia i żywotność rzymskiego prawa karnego, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2003, nr 1, DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2003.3.1.01.
Jońca M., Parricidium w prawie rzymskim, Lublin 2008.
Kuryłowicz M., De publicis iudiciis. Instytucje justyniańskie o postępowaniach sądowych publicznych, [w:] Problemy stosowania prawa sądowego. Księga ofiarowana Profesorowi Edwardowi Skrętowiczowi, red. I. Nowikowski, Lublin 2007.
Lenel O., Palingenesia iuris civilis, Vol. 2, Leipzig 1899 (Graz 1960).
Litewski W., Jurysprudencja rzymska, Kraków 2000.
Mantovani D., Il bonus praeses secondo Ulpiano. Studi su contenuto e forma die libri de officio proconsulis, “BIDR” 1993/1994, No. 96/97.
Mossakowski W., Czyn karalny według koncepcji Klaudiusza Saturnina, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo CCCV. Studia Historycznoprawne” 2008, nr 305.
Nogrady A., Römisches Strafrecht nach Ulpian. Buch 7 bis 9 De officio proconsulis, Berlin 2006.
Nörr D., Causa mortis, München 1986.
Rudorff A.F., Über den liber de officio proconsulis, „Abhandlungen der preußischen ów Akademie der Wissenschaften“ 1865, Bd. 5.
Scapini N., Diritto e procedura penale nell’esperienza giuridica romana, Parma 1992.
Sperandio M.U., Dolus pro facto. Alle radici del problema giuridico del tentativo, Napoli 1998.
Sposito G., “Quattuor genera… septem modis”: le circostanze del reato in D. 48,19,16 (Claudius Saturninus “De poenis paganorum”), “SDHI” 1999, No. 65.
Stefański R.A., Prawo karne materialne – część ogólna, Warszawa 2008.
Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2005.
Wolter W., Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973.
Wołodkiewicz W., Czy prawo rzymskie przestało istnieć?, Kraków 2003.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, cz. 3: Nauka o przestępstwie, Kraków 2010.
Zabłoccy M.J., Ustawa XII Tablic. Tekst – tłumaczenie – objaśnienia, Warszawa 2000.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2019.66.1.19-33
Data publikacji: 2019-07-17 08:29:20
Data złożenia artykułu: 2018-03-19 08:31:35
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Krzysztof Amielańczyk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.