Inżynieria prawna w ekosystemie prawniczym gospodarki cyfrowej

Hanna Spasowska-Czarny

Streszczenie w języku polskim


W warunkach gospodarki cyfrowej korzystanie ze sztucznej inteligencji jest nieuniknione, także przez prawników. Choć panuje przekonanie, że sztuczna inteligencja nie zmieni zasadniczo praktyki prawa, a zawód prawnika wymaga specjalistycznych umiejętności i dokonywania ocen w sposób, w jaki robią to tylko ludzie, zastosowanie technologii w sektorze prawniczym jest i będzie coraz bardziej powszechne. Choć nie każdy problem może być rozwiązany przez technologię, istnieje coraz mniej rozwiązań, które nie będą w jakiś sposób przez nią wspierane. Spowoduje to wzrost roli inżynierów prawnych – będą budować przyszłość prawa, którą można sobie wyobrazić jako współpracę wszystkich członków organizacji, w tym osób z wykształceniem prawniczym i osób z doświadczeniem w innych dziedzinach. Różnorodność perspektyw sprzyja innowacyjnemu myśleniu, tworzeniu bardziej efektywnych modeli świadczenia usług, zadowoleniu zarówno usługodawców, jak i usługobiorców, natomiast automatyzacja pracy minimalizuje ryzyko i ogranicza liczbę błędów, zapewniając przestrzeganie za każdym razem tych samych zasad. Wielu prawników zaakceptowało fakt, że technologia odgrywa i będzie odgrywać dużą rolę w ich pracy, mimo że nie wszyscy są dobrze przygotowani do jej wykorzystywania. Potrzebują nowych umiejętności, przede wszystkim z zakresu zarządzania, realizacji projektów, finansów, marketingu, mediacji i negocjacji, a także nowoczesnych technologii.


Słowa kluczowe


gospodarka cyfrowa; inżynieria prawa; technologia; sztuczna inteligencja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Braun T., Uwagi o studiach prawniczych i aplikacjach z perspektywy współczesnych oczekiwań rynku, „Krytyka Prawa” 2018, vol. 10(3).

Bybee R.W., What Is STEM Education?, “Science” 2010, vol. 329(5995), DOI: https://doi.org/10.1126/science.1194998.

Carr N., Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasze życie, Gliwice 2012.

Christensen C., Przełomowe innowacje. Możliwości rozwoju czy zagrożenie dla przedsiębiorstwa, Warszawa 2010.

European Commission, Science Education for Responsible Citizenship, Brussels 2015.

Flaga-Gieruszyńska K., Gołaczyński J., Wstęp, [w:] Prawo nowych technologii, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, Warszawa 2021.

Gołaczyński J., Tomaszewska K., Informatyzacja postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, [w:] Prawo nowych technologii, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, Warszawa 2021.

Gruszczyński Ł., Woiński M., Umiędzynarodowienie studiów prawniczych w Polsce – fikcja czy realna przyszłość?, [w:] Przyszłość jest dziś. Trendy kształtujące biznes, społeczeństwo i przywództwo, red. M. Ciszewska-Mlinarič, Warszawa 2023.

Grzegory T., Puskas J., Przyszłość prawa i prawników, [w:] Legal Tech, czyli jak bezpiecznie korzystać z narzędzi informatycznych w organizacji, w tym w kancelarii oraz dziale prawnym, red. D. Szostek, Warszawa 2021.

Grzesiak E., Priorytetyzacja STEM w edukacji. Perspektywa aksjologiczno-teleologiczna, „Studia z Teorii Wychowania” 2019, vol. 10(4).

Jabłońska-Bonca J., Poli-technika prawnicza w XXI wieku, [w:] Przyszłość jest dziś. Trendy kształtujące biznes, społeczeństwo i przywództwo, red. M. Ciszewska-Mlinarič, Warszawa 2023.

Jabłońska-Bonca J., Retoryka na studiach prawniczych w Polsce w „kleszczach encyklopedyzmu” i walki o zasady dostępu do zawodów prawniczych, [w:] Dydaktyka retoryki, red. B. Sobczak, H. Zgółkowa, Poznań 2011.

Jabłońska-Bonca J., Trzeba inaczej uczyć. Kilka uwag o homo zappiens i miękkich umiejętnościach komunikacyjnych prawników, „Krytyka Prawa” 2018, vol. 10(2), DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.210.

Jakubowski R., Piotrowski M., W poszukiwaniu uwarunkowań trwałego wprowadzenia STEM/STEAM w polskich szkołach, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2019, vol. 14(4), DOI: https://doi.org/10.35765/eetp.2019.1454.02.

Kozieł G., Kluczowe wymogi „Wytycznych w zakresie etyki dotyczących godnej zaufania sztucznej inteligencji” oraz wymogi prawne dotyczące zastosowań sztucznej inteligencji zawarte w Białej Księdze w sprawie sztucznej inteligencji a podstawy budowania ekosystemu zaufania dla sztucznej inteligencji w obszarze prawa korporacyjnego, [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2021.

Marszał M., Spór o model prawnika w Drugiej Rzeczypospolitej, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2015, nr 8.

Młynarska-Sobaczewska A., Nuda w pałacu sprawiedliwości. O edukacji prawniczej w Polsce, „Prawo i Więź” 2013, nr 3.

Piotrowski M., Błędne podstawy edukacji matematycznej i sposoby ich naprawienia. Żandarma trzeba odwołać, chociaż jest w nas samych, „Studia z Teorii Wychowania” 2016, nr 3.

Stasik A., Dembek A., Odnawialne źródła energii z peryferii do centrum systemu: poszukiwanie rozwiązań na czas przyspieszającej transformacji, [w:] Przyszłość jest dziś. Trendy kształtujące biznes, społeczeństwo i przywództwo, red. M. Ciszewska-Mlinarič, Warszawa 2023.

Susskind R., Online Courts and the Future of Justice, Oxford 2019, DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198838364.001.0001.

Susskind R., Prawnicy przyszłości, Warszawa 2013.

Szostek D., Czas algorytmów, [w:] Legal Tech, czyli jak bezpiecznie korzystać z narzędzi informatycznych w organizacji, w tym w kancelarii oraz dziale prawnym, red. D. Szostek, Warszawa 2021.

Szostek D., To nie takie proste. System odpowiedzialności za algorytmy, w tym AI, z perspektywy prawa unijnego, [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii 2, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2022.

Vall P. du, Rada Unii Europejskiej – przegląd stanowisk w dziedzinie sztucznej inteligencji w latach 2019–2020, [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2021.

Xie Y., Fang M., Shauman K., STEM Education, “Annual Review of Sociology” 2015, vol. 41, DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-soc-071312-145659.

Zalewski T., Definicja sztucznej inteligencji, [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020.

ŹRÓDŁA INTERNETOWE

Bryter, What’s Keeping Your GC Clients Up at Night? In-House Counsel’s Top Challenges – and the Opportunities They Create for Law Firms, 2022, https://bryter.com/whitepaper/gc-needs-report-for-law-firms/?utm_medium=organic&utm_source=google (dostęp: 19.10.2023).

European Commission, Artificial Intelligence: Commission Outlines a European Approach to Boost Investment and Set Ethical Guidelines, 25.04.2018, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_18_3362 (dostęp: 5.03.2024).

Gartner Research, Predicts 2018: AI and the Future of Work, 28.11.2017, https://www.gartner.com/en/documents/3833572/predicts-2018-ai-and-the-future-of-work (dostęp: 19.10.2023).

Hom E.J., What Is STEM Education?, https://www.livescience.com/43296-what-is-stem-education.html (dostęp: 15.10.2023).

Koman M., Edukacja w duchu STEM, 21.07.2022, https://publicystyka.ngo.pl/edukacja-w-duchu-steam (dostęp: 19.10.2023).

Komisja Europejska, Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji. Europejskie podejście do doskonałości i zaufania, 19.02.2020, https://commission.europa.eu/document/d2ec4039-c5be-423a-81ef-b9e44e79825b_pl (dostęp: 19.10.2023).

Link J., 3 Things You Need to Know about Legal Engineers, 18.04.2023, https://bryter.com/blog/3-things-to-know-about-legal-engineers/?utm_medium=organic&utm_source=google (dostęp: 19.10.2023).

Link J., The Legal Engineer: Building the Future of Law, 30.09.2022, https://bryter.com/blog/legal-engineer/?utm_source=google&utm_medium=organic (dostęp: 19.10.2023).

Markiewicz A., Kogo dotyczy i co reguluje AI Act?, 27.06.2023, https://lexdigital.pl/kogo-dotyczy-i-co-reguluje-ai-act (dostęp: 19.10.2023).

Marshall W.E., Guest Commentary: A “STEM” in Collier County to Reach Their Future, 6.11.2015, https://archive.naplesnews.com/opinion/perspectives/guest-commentary-a-stem-in-collier-county-to-reach-their-future-2392f62e-9c19-2198-e053-0100007f6ee5-341858231.html (dostęp: 10.10.2023).

Mills A., What Is STEM Education?, 4.10.2017, https://phys.org/news/2017-10-stem.html (dostęp: 19.10.2023).

Ng A., What Artificial Intelligence Can Do and Can’t Do Right Now, 9.11.2016, https://hbr.org/2016/11/what-artificial-intelligence-can-and-cant-do-right-now (dostęp: 19.10.2023).

Shcherbak S., Integrating Computer Science into Legal Discipline: The Rise of Legal Programming, 14.09.2014, https://ssrn.com/abstract=2496094 (dostęp: 19.10.2023).

Singh P., Legal Engineer: The Newest Job in the Tech-Driven World, 10.01.2023, https://www.linkedin.com/pulse/legal-engineer-newest-job-tech-driven-world-prabhjot-singh (dostęp: 19.10.2023).

U.S. National Science Foundation, About NSF, https://www.nsf.gov/about (dostęp: 15.10.2023).

Wasik K., Sędzia w erze sztucznej inteligencji: AI w administracji sądowej, 28.03.2023, https://pl.linkedin.com/pulse/cyfrowym-okiem-s%C4%99dziego-czyli-ai-w-wymiarze-s%C4%85dowa-konrad-wasik (dostęp: 19.10.2023).

Wilson A., Walden C., Demystifying Legal Engineering, 10.03.2020, https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/w-024-4054?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true (dostęp: 19.10.2023).

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz.U. 2007, nr 164, poz. 1166).

Uchwała nr 196 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia „Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020” (M.P. 12.01.2021, poz. 23).

Zalecenie Rady UE z dnia 22 maja 2018 r., w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.Urz. UE C 189/1, 4.06.2018).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2024.71.1.129-143
Data publikacji: 2024-05-10 12:10:27
Data złożenia artykułu: 2023-12-12 18:32:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 357
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 189

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Hanna Spasowska-Czarny

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.