Email this article 
The Council of State of the Republic of Poland and Its Tasks in the Field of Security at the Times of the Polish People’s Republic
Abstract
The Council of State of the Republic of Poland was a collegial supervisory organ of state authority in 1947–1989 and played an important role at the times of the Polish People’s Republic. It functioned within the framework of the system of unity of state power. At the end of the 1980s, the role of the Council of State of the Republic of Poland clearly weakened, which resulted in the abolition of this organ in 1989, and subsequently its replacement by a one-man head of state. The article describes, among others, institutional position of the Council of State of the Republic of Poland and its tasks, especially in the field of security, in the period when it performed its functions, as well as its importance in 1981 related to the introduction of the martial law in Poland. Attention was also paid to the issue of states of emergency, because according to the Constitution of the Polish People’s Republic, the Council of State of the Republic of Poland was authorized to make decisions on the introduction of martial law.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
LITERATURA
Bożek M., Kształt ustawodawstwa stanów nadzwyczajnych w okresie odbudowy państwowości (1918–1921), „Studia Iuridica Lublinensia” 2011, vol. 16.
Bożyk S., Pozycja ustrojowa Rady Państwa w Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 r., „Miscellanea Historica-Iuridica” 2009, vol. 7, DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2009.08.10.
Bryk T., Przegląd regulacji stanów nadzwyczajnych w przepisach Konstytucji RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 1.
Buczkowski J., Buczkowski L., Eckhardt K., Prawo konstytucyjne (Instytucje wybrane), Rzeszów–Przemyśl 2012.
Czubiński A., Stan wojenny w Polsce (13 XII 1981 – 22 VII 1983), Poznań 2001.
Dobkowski B., Konstytucyjne aspekty stanu wojennego, [w:] Stan wojenny w Polsce. Refleksje prawno-polityczne, red. F. Prusak, Warszawa 1982.
Dziurok A., Piątek P., Wojskowe Święto Ocalenia Narodowego, „Biuletyn IPN” 2007, nr 7.
Eckhardt K., Hierarchizacja praw i wolności jednostki w świetle konstytucyjnej regulacji stanu nadzwyczajnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.06.
Gebethner S., Stany szczególnego zagrożenia jako instytucja prawa konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 1982, z. 8.
Jarosz Z., Zawadzki S., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1987.
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000.
Kęsoń T.J., Stan wyjątkowy, stan wojenny i stan wojny w Konstytucjach i aktach prawnych Rzeczypospolitej Polskiej, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2014, vol. 8(2).
Niczyporuk-Chudecka I., Instytucje stanów nadzwyczajnych jako gwarancja bezpieczeństwa państwa w sytuacji szczególnego zagrożenia – aspekt konstytucyjny, [w:] Istota i perspektywy bezpieczeństwa w drugiej dekadzie XXI wieku, red. K. Sówka, D. Jarnicki, Siedlce 2018.
Niewiński K., PZPR a sądownictwo w latach 1980–1985. Próby powstrzymania „solidarnościowej” rewolucji, Białystok 2016.
Nowak K., Kompetencje głowy państwa w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi i bezpieczeństwa państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2016.
Paczkowski A., Stan wojenny i „powojenny” od grudnia 1981 do stycznia 1989, Warszawa 2010.
Patyra S., Akty o mocy ustawy w polskim porządku konstytucyjnym. Tradycja a współczesność, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.15.
Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski Ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 roku, [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003.
Ruzikowski T., Stan wojenny w Warszawie i województwie stołecznym 1981–1983, Warszawa 2013.
Rzucidło J., Węgrzyn J., Stany nadzwyczajne w sytuacji szczególnego zagrożenia państwa w cyberprzestrzeni, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2015, nr 5, DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2015.05.07.
Sarnecki P., Głowa państwa w obu polskich konstytucjach kwietniowych, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, vol. 22, DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2014.22.297.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Sypniewski T., Rada Państwa w systemie organów władzy państwowej Polski Ludowej (1947–1989), Toruń 2010.
Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2012.
Witkowski Z., Rada Państwa jako organ czuwający nad zgodnością prawa z Konstytucją, „Państwo i Prawo” 1977, z. 7.
NETOGRAFIA
Górski A., Stan wojenny w świetle konstytucji, http://krspl.home.pl/admin/files/201094.pdf [dostęp: 23.03.2021].
Krawiec G., Czy wprowadzenie stanu wojennego w Polsce było zgodne z prawem?, 14.01.2018, https://twojahistoria.pl/2018/01/14/czy-wprowadzenie-stanu-wojennego-w-polsce-bylo-zgodne-z-prawem [dostęp: 21.03.2021].
AKTY PRAWNE
Dekret z dnia 2 stycznia 1919 r. o wprowadzeniu stanu wyjątkowego (Dz.Pr.P.P. 1919, nr 1, poz. 79; Dz.Pr.P.P. 1919, nr 14, poz. 159).
Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 156).
Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o przekazaniu do właściwości sądów wojskowych spraw o niektóre przestępstwa oraz o zmianie ustroju sądów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w czasie obowiązywania stanu wojennego (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 157).
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U. 1952, nr 33, poz. 232).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.).
Uchwała Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 155).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. 1935, nr 30, poz. 227).
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. 1979, nr 18, poz. 111).
Ustawa z dnia 25 stycznia 1982 r. o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego (Dz.U. 1982, nr 3, poz. 18).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1992, nr 84, poz. 426).
ORZECZNICTWO
Wyrok TK z dnia 16 marca 2011 r., K 35/08, OTK-A 2011, nr 2, poz. 10.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2021.68.1.159-172
Date of publication: 2021-12-28 19:30:12
Date of submission: 2021-03-02 13:46:20
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Konrad Żurek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.