Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Nazwy topograficzne w polskiej plateonimii – zakres i ewolucja terminu
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest zaprezentowanie rozumienia terminu nazwy topograficzne w odniesieniu do polskich urbanonimów, a szczególnie do nazw ulic. Materiał do analizy został wyekscerpowany z licznych prac językoznawczych opublikowanych w okresie, którego ramy stanowią lata 60. XX wieku i druga dekada wieku XXI. Nazwy topograficzne wprowadził do polskiego językoznawstwa Witold Taszycki, uznając je za ważną kategorię semantyczną nazw miejscowych. Termin ten znalazł następnie zastosowanie także w podziałach nazewnictwa miejskiego. Przez lata nie udało się jednak stworzyć ogólnie przyjętej definicji topograficznych nazw ulic. Wszystkie propozycje w tym względzie oscylują między wąskim (reprezentowanym np. przez Mieczysława Buczyńskiego) i szerokim (przyjętym np. przez Danutę Kopertowską) rozumieniem tej grupy onimów. Przegląd zróżnicowanych chronologicznie językoznawczych ujęć omawianej kategorii mian prowadzi do wniosku, że dyskusyjne kwestie definicyjne sprowadzają się do następujących zagadnień: motywacji, statusu nazw przyrodniczych, uwzględniania naturalnych lub sztucznych obiektów terenu, apelatywnej lub proprialnej podstawy, odwoływania się do subiektywnych lub obiektywnych właściwości obiektu. Biorąc je wszystkie pod uwagę, ostatecznie w artykule zaproponowano wprowadzenie nowego podziału na nazwy topograficzne właściwe i topograficzne mieszane.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bieńkowska, Danuta, Umińska-Tytoń, Elżbieta. (2012). Nazewnictwo miejskie Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Biolik, Maria. (1982). Typy semantyczne współczesnych nazw ulic i placów Olsztyna. Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1–2, pp. 51–61.
Borek, Henryk. (1989). Nazewnictwo miejskie Opola dawniej i dziś. In: Stanisław Urbańczyk (ed.), Nazewnictwo miejskie (pp. 45–53). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Breza, Edward. (1989). Nazwy ulic w miasteczkach Pomorza Gdańskiego. In: Stanisław Urbańczyk (ed.), Nazewnictwo miejskie (pp. 79–92). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Buczyński, Mieczysław. (1966). Nazwy ulic i placów Lublina. Onomastica, 11(1–2), pp. 136–181.
Doroszewski, Witold (ed.). (1967). Słownik języka polskiego. Vol. 9. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dubisz, Stanisław (ed.). (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego. Vol. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dunaj, Bogusław (ed.). (2000). Słownik współczesnego języka polskiego. Vol. 5. Kraków: SMS.
Dzikowski, Władysław, Kopertowska, Danuta. (1976). Toponimia Kielc. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Górnowicz, Hubert. (1964). Toponimia Gdyni. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne, 6, pp. 135–169.
Handke, Kwiryna. (1970). Semantyczne i strukturalne typy nazw ulic Warszawy. Wrocław–Warszawa–Kraków: Wydawnictwo PAN.
Handke, Kwiryna. (1992). Polskie nazewnictwo miejskie. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Handke, Kwiryna. (1998). Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Kania, Stanisław. (1989). Z badań nad urbanonimami Zielonej Góry. In: Stanisław Urbańczyk (ed.), Nazewnictwo miejskie (pp. 93–101). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Karłowicz, Jan, Kryński, Adam, Niedźwiecki, Władysław. (1953). Słownik języka polskiego. Vol. 7. Poznań: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Klimko, Ryszard Jan. (2003). Podręczny leksykon terminów kartograficznych i geodezyjnych. Słupsk: Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej.
Kopertowska, Danuta. (1989). Współczesna mikrotoponimia miejska na przykładzie Kielc. In: Stanisław Urbańczyk (ed.), Nazewnictwo miejskie (pp. 151–162). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kopertowska, Danuta. (2001). Kielce. Historia i współczesność w nazewnictwie. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Mrózek, Robert. (2010). Miejski krajobraz nazewniczy Cieszyna w perspektywie diachronicznej. Katowice–Cieszyn–Ustroń: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Mrózek, Robert. (2016). Sfera onimiczna języka i jej właściwości kategorialno-funkcjonalne. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Myszka, Agnieszka. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Nowa encyklopedia powszechna PWN. (1996). Vol. 6. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pietkiewicz, Stanisław, Żmuda, Stefan. (1973). Słownik pojęć geograficznych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Rutkiewicz-Hanczewska, Małgorzata. (2008). Nazwy terenowe. In: Zygmunt Zagórski (ed.), Nazewnictwo geograficzne Poznania (pp. 167–426). Poznań: Wydawnictwo Naukowe im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Sobol, Elżbieta (ed.). (2002). Nowy słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PAN.
Taszycki, Witold. (1946). Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Urbańczyk, Stanisław (ed.). (1994). Encyklopedia języka polskiego. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Wielka Encyklopedia PWN. Vol. 27. (2005). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zagórski, Zygmunt. (2008). Wprowadzenie. Nazwy części miasta. In: Zygmunt Zagórski (ed.), Nazewnictwo geograficzne Poznania (pp. 11–166). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Zierhoffer, Karol. (1989). Nazwy ulic i placów Ostrowa Wielkopolskiego. In: Stanisław Urbańczyk (ed.), Nazewnictwo miejskie (pp. 55–65). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2019.37.1.135-148
Data publikacji: 2019-12-27 16:17:23
Data złożenia artykułu: 2019-02-20 10:24:52
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Ewa Oronowicz-Kida
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.