Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Gramatykalizacja francuskich i bułgarskich konstrukcji kauzatywnych. Niektóre aspekty diachroniczne i rozwojowe
Streszczenie w języku polskim
Niniejszy artykuł zajmuje się procesami gramatykalizacji z diachronicznego i rozwojowego punktu widzenia. Aby porównać zmiany gramatyczne w historii i nabywaniu języka, koncentrujemy się na francuskich i bułgarskich strukturach kauzatywnych (np. fr. faire travailler qn vs błg. karam njakogo da raboti – ‘aby ktoś pracował’). W tym międzyjęzykowym badaniu wzięło udział 113 mówiących po francusku (71 dzieci i 42 dorosłych) i 96 mówiących po bułgarsku (56 dzieci i 40 dorosłych). Dzieci były w wieku od 3 do 6 lat w momencie badania. Wyniki badań pokazują, że historycznie francuskie konstrukcje przyczynowe ewoluują od struktur analitycznych do syntetycznych form. Złożony predykat fr. faire + Vinf wymaga przestawienia argumentów i powstania klityk. To wyjaśnia, dlaczego jego przyswojenie jest trudne i występuje na późnym etapie u dzieci francuskojęzycznych. Bułgarska konstrukcja kauzatywna ewoluuje w przeciwnym kierunku, od form syntetycznych do struktur mniej gramatycznych. Jako forma analityczna zawierająca dwa predykaty, którym towarzyszą ich własne argumenty, peryfrastyczna konstrukcja kauzatywna błg. karam NP da + Vpres wydaje się łatwiejsza do nauczenia, a jej pełne opanowanie przez dzieci osiągane jest wcześniej. Na koniec sugerujemy, że istnieją pewne podobieństwa między historią języka a nabywaniem języka w związku z okresem konkurowania między dwoma mechanizmami kauzatywnymi i stabilizacją nowej konstrukcji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Albright, A. & Hayes, B. (2003). Rules vs. analogy in English past tenses: A computational/experimental study. Cognition, 90, 119–161.
Bybee, J. L. & Moder, C. L. (1983). Morphological classes as natural categories. Language, 59, 251–270.
Bybee, J. L. & Slobin, D. I. (1982a). Why small children cannot change language on their own: Suggestions from the English past tense. In: A. Ahlqvist (ed.), Papers from the Fifth International Conference on Historical Linguistics, Galway, April 6–10 (pp. 29–37). Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins.
Bybee, J. L. & Slobin, D. I. (1982b). Rules and schemas in the development and use of the English past tense. Language, 58, 265–289.
Chamberlain, J. T. (1986). Latin Antecedents of French Causative Faire. New York/Bern/Frankfurt: Lang.
Clark, E. V. & Carpenter, K. L. (1989). The notion of source in language acquisition. Language, 65, 1–30.
Diessel, H. (2012). Diachronic change and language acquisition. In: A. Bergs & L. J. Brinton (eds.), English Historical Linguistics: An International Handbook. Vol. 2 (pp. 1599–1612). Boston/ Berlin: Mouton de Gruyter.
Gaatone, D. (1976). Les pronoms conjoints dans la construction factitive. Revue de Linguistique Romane, 40, 165–182.
Givón, T. (2009). The Genesis of Syntactic Complexity. Amsterdam: John Benjamins.
Haralampiev, I. (2001). Istoričeska gramatika na bălgarskija ezik. Veliko Tărnovo: Faber.
Labov, W. (2001). Principles of Language Change, Vol. II: Social Factors. Malden, MA: Blackwell.
Langacker, R. W. (1999). Assessing the cognitive linguistic enterprise. In: T. Janssen & G. Redeker (eds.), Cognitive Linguistics: Foundations, Scope, and Methodology (pp. 13–59). Berlin: Mouton de Gruyter.
Lightfoot, D. (1979). Principles of Diachronic Syntax. Cambridge: Cambridge University Press.
Marchman, V. A. (1997). Children’s productivity in the English past tense: The role of frequency, phonology and neighborhood structure. Cognitive Science, 21(3), 283–304.
Marcus, G. F., Pinker, S., Ullman, M., Hollander, M., Rosen, T. J. & Xu, F. (1992). Overregularization in language acquisition. Monographs of the Society for Research in Child Development, 57(4), 1-182.
Novakova, I. (2010). Quels enjeux pour la linguistique contrastive? Sur l’exemple des constructions causatives en français et en bulgare. In: I. Novakova & E. Dontchenko (éds.), Grammaire et lexique: regards croisés (pp. 37–56). Astrakhan (Russie) & Grenoble (France): Maison d’édition de l’Universitéd’Etat d’Astrakhan; ELLUG, UniversitéGrenoble Alpes.
Peyraube, A. (2002). L’évolution des structures grammaticales. Langages, 146, 46–58.
Plunkett, K. & Marchman, V. (1993). From rote learning to system building: Acquiring verb morphology in children and connectionist nets. Cognition, 48, 21–69.
Prasada, S. & Pinker, S. (1993). Generalisation of regular and irregular morphological patterns. Language and Cognitive Processes, 8, 1–56.
Rumelhart, D. E. & McClelland, J. L. (1986). On Learning the Past Tenses of English Verbs. In: J. L. McClelland, D. E. Rumelhart & the PDP Research Group (eds.), Parallel Distributed Processing: Explorations in the Microstructures of Cognition, vol. 2: Psychological and Biological Models (pp. 216–271). Cambridge, MA: MIT Press.
Sarkar, M. (2002). Saute ça / “Jump this!”: The acquisition of the faire faire causative by first and second language learners of French. Annual Review of Language Acquisition, 2, 157–201.
Simone, R. & Cerbasi, D. (2001). Types and diachronic evolution of Romance causative constructions. Romanische Forschungen, 113, 441–473.
Slobin, D. I. (2002). Language evolution, acquisition and diachrony: probing the parallels. In: T. Givón & B. F. Malle (eds.), The Evolution of Language out of Pre-Language (pp. 375–392). Amsterdam: John Benjamins.
Vaillant, A. (1966). Grammaire comparée des langues slaves. Tome III : Le verbe. Paris: Éditions Klincksieck.
Ziegeler, D. (1997). Retention in ontogenetic and diachronic grammaticalization. Cognitive Linguistics, 8, 207–241.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2018.36.1.29-42
Data publikacji: 2018-11-05 11:24:32
Data złożenia artykułu: 2018-02-10 08:52:17
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Yanka Bezinska, Iva Novakova, Jean-Pierre Chevrot
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.