Matrona jako prototyp kobiety władczej oraz przekazicielki pamięci i tradycji w powieściach historycznych Józefa Ignacego Kraszewskiego

Karolina Ludmiła Mazur

Streszczenie w języku polskim


Józef Ignacy Kraszewski, kreśląc portrety hardych, odważnych i przedsiębiorczych matron, polemizuje ze stereotypem uległej mężowi i rodzinie białogłowy. Wzorzec osobowy matrony (zarówno rzymskiej, jak i polskiej) jest zaprezentowany w powieściach historycznych Bolesławity w pozytywnym świetle i pełni dwie zasadnicze funkcje – religijną oraz patriotyczną. Ponadto jest rozpatrywany w trzech wymiarach – familijnym, narodowym i duchowym. Dobroć, serdeczność, mądrość, roztropność i przedsiębiorczość to cechy rozpoznawcze pobożnych matron, które są nie tylko prototypami władczych kobiet, ale przede wszystkim przekazicielkami pamięci i tradycji w kulturze polskiej.


Słowa kluczowe


Kraszewski, powieści historyczne, kobieta, matrona, pamięć, tradycja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bogucka, Maria. (1998). Białogłowa w dawnej Polsce: kobieta w społeczeństwie polskim w XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa: Trio.

Bogucka, Maria. (2005). Gorsza płeć. Kobiety w dziejach Europy od antyku po XXI wiek, Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Czwórnóg-Jadczak, Barbara. Timofiejew, Artur. (red.) (2015). Józef Igancy Kraszewski. Pamięć Pisarza - pamięć o Pisarzu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Danek, Wincenty. (1966). Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Górecka, Katarzyna. (2006). Pobożne matrony i cnotliwe panny: epitafia mieszczanek i szlachcianek z XVI i XVII wieku jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, Warszawa: Wydawnictwo: Neriton.

Kicińska, Urszula. (2013). Rola wdowy w rodzinie i społeczeństwie staropolskim na podstawie polskich drukowanych oracji pogrzebowych XVII wieku, SENSUS HISTORIAE, vol. XII, s. 135-148.

Koczerska, Maria. (1998). Geneza, znaczenie i program dalszych badań nad kobietą i rodziną w średniowieczu i nowożytności, W: Zenon Hubert Nowak, Andrzej Radzimiński (red.) Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Kopaliński, Władysław. (1995). Encyklopedia „drugiej płci”, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, hasło: matrona.

Kraszewska, Emma. (1912). Religijność w życiu i pismach J.I. Kraszewskiego, W: Kronika Rodzinna, nr 11.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1860). Caprëa i Roma. Obrazy z pierwszego wieku, Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1884). W pocie czoła. Z dziennika dorobkiewicza, Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1970). Dola i niedola. Powieść z ostatnich lat XVIII wieku, posł. i przypisami opatrz. Ewa Warzenica-Zalewska, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1972). Diabeł. Powieść z czasów Stanisława Augusta, przygotował do druku, posłowiem i przypisami opatrzył Jacek Kajtoch, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1972). Książka praprababki, W: tegoż. Pamiętniki, oprac. W. Danek, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kraszewski, Józef, Igancy. (1974). Pułkownikówna, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1979). Jelita. Legenda herbowa z r. 1331, przygotował do druku, posłowiem i przypisami opatrzył Juliusz Kijas, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kraszewski, Józef, Ignacy. (1987). Rzym za Nerona. Obrazy historyczne, Warszawa: Instytut Prasy i Wydawnictw „Novum”.

Litewski, Wiesław. (1998). Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków: Universitas.

Mazur, Karolina. (2013). Rola „matrony” w powstaniu styczniowym oczyma Józefa Ignacego Kraszewskiego („Dziecię Starego Miasta” i „Żyd”), Alicja Kulecka (red.) Dziedzictwo powstania styczniowego. Pamięć. Historiografia. Myśl polityczna. Zbiór studiów, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Mazur, Karolina. (2014-2015). Anna Jagiellonka jako bohaterka „Infantki” – hic mulier, matrona i władczyni, W: Anna Janicka, Krzysztof Czajkowski, Łukasz Zabielski (red.) Kraszewski i Nowożytność. Studia, idea i układ tomu: Jarosław Ławski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego.

Nasiłowska, Anna. (red.) (2001). Ciało i tekst: feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, Warszawa: IBL.

Nowicka-Struska, Anna. (2006). Obrazy kobiety i kobiece wzorce osobowe w siedemnastowiecznych kazaniach pogrzebowych autorstwa karmelitów bosych, Wschodni Rocznik Humanistyczny, t.3.

Pilch, Stanisław. (1931). Pomponia Graecina, Filomata, L.34.

Pilch, Stanisław. (1935). Źródła i czynniki inspiracyjne. "Quo vadis" Sienkiewicza, I, Eos, R. 36, z. 3.

Ricoeur, Paul. (2006). Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Śliwiński, Marian. (2014-2015). Kategorie światopoglądowe Kraszewskiego, W: Anna Janicka, Krzysztof Czajkowski, Łukasz Zabielski (red.) Kraszewski i Nowożytność. Studia, idea i układ tomu: Jarosław Ławski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego.

Tacyt. P. Kornelisz. (56-117). Roczniki XII, 32. Pozyskano z: www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann13/shtml#32.

Zacharska, Jadwiga. (2006). Strażniczki tradycji w powieściach Kraszewskiego o Warszawie, W: Wiesław Ratajczak, Tomasz Sobieraj (red.) Europejskość i rodzimość. Horyzonty twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2017.35.1.35
Data publikacji: 2018-02-23 11:12:22
Data złożenia artykułu: 2016-12-14 10:41:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1817
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 917

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Karolina Ludmiła Mazur

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.