Kognitywizm jako metoda interpretacji antroponimów

Agnieszka Raszewska-Klimas

Résumé


Celem pracy jest przedstawienie kognitywizmu jako metody interpretacji antroponimów. Wybrane założenia metodologii kognitywnej stosowane były w różnych pracach do analizy antroponimów. Metodologia ta, będąca perspektywą badawczą, nie stanowi spójnej teorii. W celu ustalenia znaczenia onimów zastosowano podstawowe założenia wspomnianej metodologii, tj. tezy o ucieleśnionym poznaniu, o konstruowaniu znaczenia jako konceptualizacji i o symbolizacji. Określenie znaczenia antroponimów było podstawą do ich pogłębionej analizy z zastosowaniem takich pojęć kognitywnych, jak: jednostka symboliczna czy wyrażenie symboliczne, habituacja, metafora i metonimia pojęciowa, schematyzacja, kategoria pojęciowa, wersja standardowa koncepcji kategorii, prototyp czy teoria podobieństwa rodzinnego. Takie podejście metodologiczne pozwoliło m.in. na zbadanie homonimii i polisemii antroponimicznej. Kognitywizm jest metodologią pozwalającą na pogłębienie badań z zakresu onomastyki, co zostało wykazane na podstawie analizy antroponimów.


Mots-clés


onomastyka; antroponimia; kognitywizm

Texte intégral :

PDF (English)

Références


Bobrowski, Ireneusz. (1998). Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Bubak, Józef. (1986). Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cieślikowa, Aleksandra, Szymowa, Janina, Rymut, Kazimierz (eds.). (2000). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Part 1: Odapelatywne nazwy osobowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Evans, Vyvyan. (2007). Leksykon językoznawstwa kognitywnego. Transl. by Magdalena Buchta, Małgorzata Cierpisz, Joanna Podhorodecka, Agnieszka Gicala, Justyna Winiarska. Kraków: Universitas.

Gajda, Stanisław. (2004). Narodowokulturowy składnik znaczenia nazw własnych w aspekcie edukacyjnym. In: Robert Mrózek (ed.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej (pp. 21–28). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Gala, Sławoimir. (1984). Przeniesienia, derywaty i powielenia w antroponimii polskiej. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, 26, pp. 41–48.

Grodziński, Eugeniusz. (1973). Zarys ogólnej teorii imion własnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kaleta, Zofia. (1998a). Gramatyka onomastyczna w ujęciu kognitywnym. In: Ewa Jakus-Borkowa, Krystyna Nowik (ed.), Najnowsze przemiany nazewnicze (pp. 241–253). Warszawa: Wydawnictwo Energeia.

Kaleta, Zofia. (1998b). Językoznawstwo kognitywne i nauka o wartościach a nazwy własne. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 34, pp. 157–177.

Karaś, Mieczysław. (1976). Imię, nazwisko, przezwisko = nazwa osobowa w polszczyźnie. Onomastica, 21, pp. 83–94.

Kleiber, Georges. (2003). Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenie leksykalne. Transl. by Bronisław Ligara. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawnictw Prac Naukowych Universitas.

Kowalik-Kaleta, Zofia. (1983). Strukturalistyczna i strukturalna klasyfikacja nazwisk. Polonica, 9, pp. 231–254.

Lakoff, George. (1987). Women, Fire and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind. Chicago–London: University of Chicago Press.

Langacker, Ronald W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar. Vol. 1: Theoretical Prerequisites. Stanford: Stanford University Press.

Langacker, Ronald W. (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Lubaś, Władysław. (2006). O kategoriach onimiczno-apelatywnych w polszczyźnie. In: Kazimierz Rymut (ed.), Manuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata (pp. 261–268). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Malec, Maria. (1982). Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych.

Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Raszewska-Klimas, Agnieszka. (2018). Wieloznaczność nazwisk Polaków. Łódź: Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.

Rospond, Stanisław. (1965). Struktura i klasyfikacja nazwiska słowiańskiego na podstawie Słownika nazwisk śląskich. Rozprawy Komisji Językowej WTN, 5, pp. 9–63.

Rospond, Stanisław. (1969). Stratygrafia polskich nazw osobowych. Rozprawy Komisji Językowej WTN, 7, pp. 53–130.

Rutkiewicz-Hanczewska, Małgorzata. (2012). Nomina propria i nomina appellativa – układy samoistne. O podstawach neuroonomastyki. In: Izabela Łuc, Małgorzata Podgłódek (eds.), W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych (pp. 299–315). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Rutkowski, Mariusz. (2007). Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Rymut, Kazimierz. (1999–2001). Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny. Vol. 1–2. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Saussure, Ferdynand de. (2002). Kurs językoznawstwa ogólnego. Transl. by Krystyna Kasprzyk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Skowronek, Katarzyna. (1997). Polskie nazwiska a kultura. Propozycja badań kognitywnych. Biuletyn PTJ, 53, pp. 145–156.

Skowronek, Katarzyna. (2001). Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Sławski, Franciszek (ed.). (1974–2001). Słownik prasłowiański. Vol. 1–8. Wrocław: Ossolineum.

Sulimierski, Filip, Chlebowski Bronisław, Walewski Władysław (eds.). (1880–1902). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Vol. 1–15. Warszawa: Druk „Wieku” Nowy Świat.

Šrámek, Rudolf. (1988). Teoria onomastyki i płaszczyzny nominacji proprialnej. Zeszyty Naukowe WSP w Opolu. Językoznawstwo, 11, pp. 19–34.

Tabakowska, Elżbieta. (1995). Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków: Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk.

Tabakowska, Elżbieta. (2001). Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków: Universitas.

Taszycki, Witold (ed.). (1965–1987). Słownik staropolskich nazw osobowych. Vol. 1–6. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich & Malec, Maria (red.). Suplement. Vol. 7. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Taszycki, Witold. (1968). Polskie nazwy osobowe. Rozprawy i studia polonistyczne, 4, pp. 21–40.

Taylor, John R. (2001). Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej. Transl. by Anna Skucińska. Kraków: Universitas.

Tomczak, Lucyna. (2004). Słownik odapelatywnych nazwisk Polaków. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Urbańczyk, Stanisław (ed.). (1953–2002). Słownik staropolski. Vol. 1–11. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2019.37.1.167-176
Date of publication: 2019-12-27 16:17:28
Date of submission: 2019-01-31 19:54:14


Statistiques


Visibilité des résumés - 1633
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (English) - 715

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2019, Agnieszka Raszewska-Klimas

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.