Aksjologia przestrzeni w ujęciu kognitywnym. Próba analizy na przykładzie wybranych związków frazeologicznych w języku włoskim

Edyta Bocian

Résumé


Definicje słownikowe słowa „przestrzeń” nie zawierają opisu zabarwienia aksjologicznego w strukturze hasłowej, a jednak pojęcie to, pomimo wyjściowej neutralności, ulega zarówno pozytywnemu, jak i negatywnemu wartościowaniu, co zostaje przedstawione na gruncie frazeologii języka włoskiego. Autorka stara się wykazać, że proces nacechowania dymensji przestrzennej dodatnią lub ujemną aksjologią opiera się na przedpojęciowych orientacyjnych schematach wyobrażeniowych, które nierzadko krzyżują się z innymi schematami oraz różnymi domenami poznawczymi w kontekście użycia.


Mots-clés


aksjologia; przestrzeń; schematy wyobrażeniowe; frazeologia; język włoski

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Bartmiński, Jerzy. (2003). Język wartości w językowym obrazie świata. W: Jerzy Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości (s. 59–86). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński, Jerzy. (2007). Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Casadei, Federica. (1995). Frase fatta capo ha. Italiano Oltre, 5, s. 276–281.

Casadei, Federica. (1996). Metafore ed espressioni idiomatiche: uno studio semantico sull’italiano. Roma: Bulzoni.

Drzymała, Piotr. (1993). Fraseologia italiana. Słowniczek frazeologiczny włosko-polski. Poznań: Wydawnictwo UAM.

Fojt, Tomasz. (2007). Aksjologiczny aspekt metaforyzacji. W: Agnieszka Oskiera (red.), Antynomie wartości. Problematyka aksjologiczna w językoznawstwie (s. 251–264). Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Hampe, Beate. (2005). When down is not bad, and up not good enough: A usage-based assessment of the plus–minus parameter in image-schema theory. Cognitive Linguistics, 16 (1), pp. 81–112.

Johnson, Mark. (1987). The Body in the Mind. The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason. Chicago: University of Chicago Press.

Krzeszowski, Tomasz P. (1994). Parametr aksjologiczny w przedpojęciowych schematach wyobrażeniowych. Etnolingwistyka, 6, s. 29–51.

Krzeszowski, Tomasz P. (1997). Angels and devils in hell. Elements of axiology in semantics. Warszawa: Energeia.

Krzeszowski, Tomasz P. (1998). Aksjologiczne aspekty metafor. W: Wojciech Kubiński, Ryszard Kalisz, Ewa Modrzejewska (red.), Językoznawstwo kognitywne. Wybór tekstów (s. 80–103). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Krzeszowski, Tomasz P. (1999). Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Kwapisz-Osadnik, Katarzyna. (2011). L’expression des valeurs dans una approche cognitive. Neophilologica, 23, s. 191–200.

Lakoff George, Johnson, Mark. (1988). Metafory w naszym życiu. Warszawa: PIW.

Lapucci, Carlo. (1979). Dizionario dei modi di dire della lingua italiana. Milano: Garzanti.

Libura, Agnieszka. (2001). Leksykalne korelaty przedpojęciowego schematu wyobrażeniowego centrum-peryferia. W: Kazimierz Michalewski (red.), Współczesna leksyka. Część 1 (s. 196–207). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Libura, Agnieszka. (2003). Wartościowanie związane z wybranymi przedpojęciowymi schematami wyobrażeniowymi na przykładzie nazw części ciała ludzi i zwierząt. Język a Kultura, 15, s. 117–127.

Malinowska, Maria. (2005). Il ruolo degli schemi iconici (parte-tutto, percorso, punto iniziale, contenitore, supporto e contiguità) nella semantica preposizionale in italiano. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Mazanek, Anna, Wójtowicz, Janina. (2004). Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana. Warszawa: PWN.

Pittàno, Giuseppe. (1992). Frase fatta capo ha. Dizionario dei modi di dire e proverbi e locuzioni in italiano. Bologna: Zanichelli.

Popek-Bernat, Katarzyna. (2017). Aksjologiczna (nie)stabilność orientacji w/do (wewnątrz) – od (na zewnątrz). Acta Neophilologica, XIX(1), s. 17–31.

Przybylska, Renata. (2002). Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej. Kraków: Universitas.

Puzynina, Jadwiga. (1992). Język wartości. Warszawa: PWN.

Quartu, Monica, Rossi, Elena. (2012). Dizionario dei modi di dire della lingua italiana. Milano: Hoepli.

Salwa, Piotr, Szleszyńska, Małgorzata. (1993). Wybór idiomów włoskich. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Tokarski, Ryszard. (2001). Słownictwo jako interpretacja świata. W: Jerzy Bartmiński (red.), Współczesny język polski (s. 343–370). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Turner, Mark. (1993). An image-schematic constraint on metaphor. W: Richard A. Geiger, Brygida Rudzka-Ostyń (red.), Conceptualizations and Mental Processing in Language (s. 291–306). Berlin–Nowy Jork: Mouton de Gruyter.

Tyler, Andrea, Evans, Vyvyan. (2003). The Semantics of English Prepositions. Spatial Scenes, Embodied Meaning and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.

Velasco, Olga Isabel Díez. (2001). Metaphor, metonymy and image-schemas: an analysis of conceptual interaction patterns. Journal of English Studies, 3(2), pp. 47–63.

Vietri, Simonetta. (1985). Appendici. W: Simonetta Vietri, Lessico e sintassi delle espressioni idiomatiche: una tipologia tassonomica dell’italiano (s. 145–534). Napoli: Liguori.

Widłak, Stanisław. (2016). Gramatyka języka włoskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2023.41.2.173-185
Date of publication: 2023-12-19 14:20:10
Date of submission: 2023-03-14 11:41:06


Statistiques


Visibilité des résumés - 444
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 248

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2023, Edyta Bocian

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.