Dziennik antymetafizyczny. "Zeszyty 1957–1972" Emila M. Ciorana – szkic przekrojowy

Maciej Libich, Stanisław Jędrczak

Résumé


Artykuł jest próbą wstępnej lektury Zeszytów Emila Ciorana. W pierwszej części, poświęconej zagadnieniom literaturoznawczym, staramy się określić gatunek, do jakiego należą quasi-diarystyczne zapiski Ciorana, a także – przy pomocy krytyki genetycznej lub, mówiąc ogólniej, metodologii z zakresu antropologii literatury – zrozumieć, jaką rolę odgrywały notatki dla filozofa. W drugiej części – korzystając z hermeneutyki jako ogólnej metody interpretacji tekstu – skupiamy się na filozoficznej treści Zeszytów. Zarysowując niektóre intuicje Ciorana, pozwalające zorientować się w gęstym i obszernym materiale tekstu, stawiamy pytanie o możliwość uprawiania metafizyki jako rozważań czysto autobiograficznych. Wskazując na wewnętrzne ograniczenia tej strategii, proponujemy odczytanie książki jako studium własnego pisarstwa, którego uniwersalne przesłanie antropologiczne ogniskuje się w temacie nietwórczości.


Mots-clés


diarystyka; krytyka genetyczna; antropologia literatury; Emil Cioran; metafizyka; egzystencjalizm; fatalizm

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Bergiel-Klon, Monika. (2016). Doskonała sublimacja. Kultura i Wartości, 18, s. 105–115.

Biasi de, Pierre-Marc. (2015). Genetyka tekstów. Przeł. Filip Kwiatek, Marta Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich.

Boué, Simone. (2016). Słowo wstępne. W: Emil Cioran, Zeszyty 1957–1972 (s. 5–7). Warszawa: Aletheia.

Cioran, Emil. (2016). Zeszyty 1957–1972. Przeł. Ireneusz Kania. Warszawa: Aletheia.

Cioran, Emil. (2020). O niedogodności narodzin. Przeł. Ireneusz Kania. Warszawa: Aletheia.

Czaja, Dariusz. (2009). Fragmenty (nicości). W: Dariusz Czaja, Lekcje ciemności (s. 237–252). Wołowiec: Czarne.

Filek, Janina. (2005). Filozofia odrzucenia. Wokół myśli Emila Ciorana. Colloquia Communia. Filozofia człowieka, 1–2, s. 58–67.

Głowiński, Michał. (1973). Powieść a dziennik intymny. W: Michał Głowiński, Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych (s. 76–105). Warszawa: PWN.

Gombrowicz, Witold. (1952). Odpowiedź Cioranowi, Kultura, 6. Pobrano z: https://kulturaparyska.com/pl/publication/2/1952 (dostęp: 12.04.2021).

Gombrowicz, Witold. (2017). Kurs filozofii w sześć godzin i kwadrans. Przeł. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Kołakowski, Leszek. (2011). Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: PWN.

Konarzewska, Maria. (2012). Fragment. W: Grzegorz Gazda (red.), Słownik rodzajów i gatunków literackich (s. 261–263). Warszawa: PWN.

Lemann, Natalia. (2012). Dziennik. W: Grzegorz Gazda (red.), Słownik rodzajów i gatunków literackich (s. 191–194). Warszawa: PWN.

Łopatyńska, Lidia. (1950). Dziennik intymny, jego odmiany i przemiany. Prace Polonistyczne, seria VIII, s. 253–280.

Majewski, Paweł. (2016). Sok z cytryny. O „Zeszytach” 1957–1972 Emila Ciorana. Pobrano z: http://kulturaliberalna.pl/2016/05/03/pawel-majewski-recenzja-zeszyty-emil-cioran/ (dostęp: 12.04.2021).

Mróz, Piotr. (2005). Samobójstwo myśli: uwagi o filozoficznej aforystyce E. Ciorana. Estetyka i Krytyka, 2, s. 210–223.

Okołowski, Paweł. (2012). Między Elzenbergiem a Bierdiajewem. Studium aksjologiczno-antropologiczne. Warszawa: Uniwersytet Warszawski Wydział Filozofii i Socjologii.

Pascal, Blaise. (2008). Myśli. Przeł. Tadeusz Boy-Żeleński. Warszawa: PWN.

Poręba, Marcin. (2008). Możliwość rozumu. Ćwiczenia z metafizyki. Warszawa: PWN.

Rodak, Paweł. (2015). Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku. Warszawa: WUW.

Rososińska-Kozub, Natalia. (2015). Samotnik w Międzyludzkim, czyli o twórczości i życiu Emila Ciorana. Filozofia Chrześcijańska, 12, s. 185–198.

Rura, Mateusz. (2017). Nieciągłość myślenia w filozofii Emila Ciorana. Kultura i Wartości, 27, s. 137–152.

Szaj, Patryk. (2014). Fragment, czyli pogranicze filozofii i literatury w pisarstwie Emila Ciorana. Hybris, 27, s. 20–38.

Szkaradnik, Katarzyna. (2016). Iść pod prąd wszystkiemu, czym jesteśmy. Pobrano z: http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=303&artykul=5598 (dostęp 21.07.2021).

Ungar, Steven. (1976). Parts and Holes: Heraclitus/Nietzsche/Blanchot. SubStance, 14, s. 126–141.

Wittgenstein, Ludwig. (1993). O pewności. Przeł. Małgorzata Sady, Wojciech Sady. Warszawa: PWN.

Wat, Aleksander. (2015). Notatniki. Transkrypcja i opracowanie Adam Dziadek, Jan Zieliński. Warszawa–Katowice: Instytut Badań Literackich.

Wolniewicz, Bogusław. (2016). O idei losu. Filozofia i wartości, IV. Warszawa: PWN.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2021.39.1.155-171
Date of publication: 2021-12-18 09:04:20
Date of submission: 2021-04-27 21:27:23


Statistiques


Visibilité des résumés - 1145
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 731

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2021, Maciej Libich, Stanisław Jędrczak

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.