Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Jakiej płci są Polak Kowalski i jego koledzy? O mało znanych aspektach generyczności rzeczowników męskosobowych
Streszczenie w języku polskim
Autorka bada dotychczas pomijany aspekt generyczności rzeczowników męskoosobowych we współczesnej polszczyźnie, jakim jest użycie nazw: Kowalski, Polak oraz kolega/koledzy w bieżących tekstach medialnych i naukowych. Wymienione rzeczowniki, pomimo słownikowych męskich definicji, dominujących męskich konotacji, a także przypisania im w pracach językoznawczych wyłącznie referencji męskiej, w wielu wypadkach uzyskują znaczenie ogólne odnoszące się do obu płci. Taka dwuznaczność badanych wyrazów, z której piszący często nie zdają sobie sprawy, prowadzi do niejasności wielu tekstów, co jest szczególnie problematyczne w publikacjach naukowych, ponieważ zaburza ich spójność, precyzję i klarowność. W niniejszym artykule generyczność nazw męskich interpretowana jest z perspektywy kognitywnej teorii prototypów.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Batko-Tokarz Barbara, 2013, Gdzie ci mężczyźni? Rzeczowniki męskoosobowe nazywające tylko mężczyzn, „Polonica” 33, s. 245–262.
Bojarska Katarzyna, 2011, Wpływ androcentrycznych i inkluzywnych płciowo konstrukcji językowych na skojarzenia z płcią, „Studia Psychologiczne” 49(2), s. 53–68.
Chmura-Rutkowska Iwona, Szpyra-Kozłowska Jolanta, 2023, (Nie)równość płci w języku. Poradnik dla nauczycielek i nauczycieli, Warszawa: Warszawskie Centrum Innowacji i Szkoleń, Urząd m. st. Warszawy.
Dalewska-Greń Hanna, 1989, Nazwy osobowe rodzaju męskiego – problemy łączliwości i referencji, „Poradnik Językowy” 4, s. 210–220.
Fyłypec Olga, 2020, Współczesny stereotyp Polaka i Ukraińca w opinii studentów filologii Uniwersytetu Łódzkiego (na podstawie badań ankietowych), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 27, s. 111–131.
Hellinger Marlis, Bussmann Hadumod (red.), 2001–2003, Gender across languages. The linguistic representation of women and men, Amsterdam: John Benjamins.
Karwatowska Małgorzata, Szpyra-Kozłowska Jolanta, 2005, Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Krawczuk Ałła, 2008, Nowe profile ukraińskiego stereotypu Polaka (na podstawie ankietowania studentów lwowskich), „Postscriptum Polonistyczne” 1 (1), s. 147–170.
Lakoff George, 1987, Cognitive models and prototype theory, [w:] Concepts and conceptual development: ecological and intellectual factors in categorization, red. Ulric Neisser, s. 63–100, Cambridge: Cambridge University Press.
Łaziński Marek, 2006, O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Menengetti Michela, Rubini Monica, 2017, Gender bias and sexism in language, https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001. 0001/acrefore-9780190228613-e-470.
Mikoś Jacek, Tieszen Bożena, 2005, Polak w oczach studentów amerykańskich, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 17, 233–240.
Nowosad-Bakalarczyk Marta, 2009, Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Rosch Eleanor, 1975, Cognitive representations of semantic categories, „Journal of Experimental Psychology: General” 104(3), s. 192–233.
Rutkowski Mariusz, 2015, Przeciętny Kowalski. Uwagi o konotacjach i medialnych wystąpieniach jednostki onimicznej, „Zeszyty Naukowe KUL” 58, nr 3 (231), 3–11.
Spender Dale, 1980, Man made language, London: Routledge Kegan Paul.
Szpyra-Kozłowska Jolanta, 2021, Nianiek, ministra i japonki. Eseje o języku i płci, Kraków: Universitas.
Szpyra-Kozłowska Jolanta, 2023. Pielęgniarka ery cyfrowej. Feminatywy w funkcji generycznej, „Język Polski” CIII 1, 71–85.
Szuba Agnieszka, Redl Theresa, de Hoop Helen, 2022, Are Second Person Masculine Generics Easier to Process for Men than for Women? Evidence from Polish, „Journal of Psycholinguistic Research”, https://link.springer.com/article/10.1007/s10936-022-09859-7.
Wielki słownik języka polskiego, wsjp.pl.
Wysocka Katarzyna, 2019. Indywidualizm kulturowy na przykładzie stereotypowego Polaka i Hiszpana, „International Business and Global Economy” 2019/38, 138-148.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2023.35.221
Data publikacji: 2023-08-31 13:19:52
Data złożenia artykułu: 2022-09-26 14:05:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Jolanta Szpyra-Kozłowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.