Wojciech Chlebda as an Ethnolinguist

Anna Pajdzińska

Abstract


The article presents the ethnolinguistic research of Wojciech Chlebda (1950–2022), an eminent linguist, Polish and Slavic philologist. Attention is paid to the main lines of his research, including original insight and ideas he proposed relating to mental geography, collective linguistic memory and non-memory, as well as lexicography as a means of national self-identification.


Keywords


The article presents the ethnolinguistic research of Wojciech Chlebda (1950–2022), an eminent linguist, Polish and Slavic philologist. Attention is paid to the main lines of his research, including original insight and ideas he proposed relating to mental

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2011, Punkty sporne i bezsporne w programie EUROJOS: Odpowiedź na pytania i wątpliwości profesor Jadwigi Puzyniny, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 23, s. 227–233.

Bartmiński Jerzy, 1993, Wprowadzenie, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: „Wiedza o Kulturze”, s. 13–23 (wyd. 2, uzupełnione i popr. pt. Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2001, wyd. 3 – Lublin 2010, wyd. 4 – Lublin 2012, wyd. 5 – Lublin 2014).

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 20, s. 11–27.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2009, Wie soll man das sprachlich-kulturelle Weltbild der Slaven und ihrer Nachbarn untersuchen, [w:] Europa und seine Werte. Akten der internationalen Arbeitstagung „Normen- und Wertbegriffe in der Verständigung zwischen Ost- und Westeuropa”, 3./4. April 2008 in Lublin, Polen, red. Jerzy Bartmiński, Rosemarie Lühr, Frankfurt am Main: Peter Lang, s. 271–287.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2013, Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 25, s. 69–95.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2018, Obraz Europy w języku polskim i w tekstach polskich dyskursów publicznych, [w:] Leksykon 2018, s. 169–215.

Chlebda Wojciech, 1991, Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna (wyd. 2, uzupełnione – Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM 2003).

Chlebda Wojciech, 1993a, Frazematyka, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: „Wiedza o Kulturze”, s. 327–334.

Chlebda Wojciech, 1993b, Słownik a „dwuoczne postrzeganie świata”, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 195–205.

Chlebda Wojciech, 1997, Zarys polskiej geografii mentalnej, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3, s. 81–94.

Chlebda Wojciech, 1998, Kilka słów o Europach i innych mentalnych kontynentach, [w:] Słowo i czas, red. Stanisław Gajda, Anna Pietryga, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 46–57.

Chlebda Wojciech, 2000, K voprosu o mental’noj karte mira sovremennyh rossijan, „Przegląd Rusycystyczny”, nr 1, s. 74–81.

Chlebda Wojciech, 2002, Polak przed mentalną mapą świata, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 14, s. 9–26.

Chlebda Wojciech, 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole: Uniwersytet Opolski.

Chlebda Wojciech, 2007a, Kiedy swój staje się obcym, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 19, s. 89–98.

Chlebda Wojciech, 2007b, Tezy o niepamięci zbiorowej, „Prace Filologiczne”, R. LIII, s. 71–78.

Chlebda Wojciech, 2008a, Europejskość w najnowszym polskim dyskursie politycznym, [w:] Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. Stanisław Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 77–84.

Chlebda Wojciech, 2008b, Językowy autoportret Polaków. Spotkanie podmiotów, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. Jerzy Bartmiński, Anna Pajdzińska, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 185–196.

Chlebda Wojciech, 2008c, Leksykografia w aktach i procesach autoidentyfikacji narodowej, [w:] Tożsamość i język w perspektywie slawistycznej, red. Stanisław Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 255–274.

Chlebda Wojciech, 2010a, O źródłach, celach i drogach postępowania etnolingwistycznego w badaniach porównawczych, „Studia Slavica” 14, s. 121–134.

Chlebda Wojciech, 2010b, W jakim zakresie słownik dwujęzyczny może być źródłem informacji etnolingwistycznej?, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 201–208.

Chlebda Wojciech, 2010c, W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 7–20.

Chlebda Wojciech, 2010d, W stronę językowego obrazu Europy. Analiza słownikowotekstowa, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 22, s. 85–104.

Chlebda Wojciech, 2010e, Wstępne założenia analizy słownikowej w projekcie badawczym EUROJOS, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 219–226.

Chlebda Wojciech, 2011, Szkice do językowego obrazu pamięci. Pamięć jako wartość, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 23, s. 83–98.

Chlebda Wojciech, 2012a, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, [w:] Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju, red. Maciej Grochowski, Warszawa: Komitet Językoznawstwa PAN, s. 91–98.

Chlebda Wojciech, 2012b, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, „Akcent. Literatura i Sztuka” nr 4, s. 91–95.

Chlebda Wojciech, 2012c, Pamięć ujęzykowiona, [w:] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 109–119 [wersja nieco rozszerzona i uaktualniona w: I Międzynarodowy Kongres Etnolingwistyczny, t. 3, Pamięć – tożsamość – kategorie językowo-kulturowe, red. Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk, Przemysław Łozowski, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2022, s. 19–35].

Chlebda Wojciech, 2014a, O potrzebie mapowania polskiej pamięci / niepamięci zbiorowej, [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 3, Narracja i pamięć, red. Ewa Golachowska, Anna Zielińska, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 39–47.

Chlebda Wojciech, 2014b, Polska, Polak, polskość w słownikach języka polskiego, [w:] Polonistyka wobec wyzwań współczesności, t. 2, red. Stanisław Gajda, Irena Jokiel, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 285–294.

Chlebda Wojciech, 2016, Biedni Polacy patrzą na siebie [niepublikowany tekst wykładu, wygłoszonego 13 października 2016 r. podczas inauguracji roku akademickiego 2016/2017 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Opolskiego].

Chlebda Wojciech, 2018a, Europa w trzynastu obrazach, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. nacz. Jerzy Bartmiński, t. 2, Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS, s. 15–60.

Chlebda Wojciech, 2018b, Pamięć a język. Zarys relacji, [w:] Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. Waldemar Czachur, Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 56–67.

Chlebda Wojciech, 2018c, Pytania o tożsamość etnolingwistyki, [w:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, t. 4, Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, red. Jolanta Tambor, Katowice: Wydawnictwo UŚ, s. 227–239.

Chlebda Wojciech, 2019a, Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 31, s. 57–74. DOI: 10.17951/et.2019.31.55.

Chlebda Wojciech, 2019b, O wyzwaniach i zadaniach pamięcioznawstwa lingwistycznego, „LingVaria”, nr 2 (28), s. 147–164.

Chlebda Wojciech, 2019c, Z katalogu zadań pamięcioznawczych, „Stylistyka” 28, s. 7–24.

Chlebda Wojciech, 2020, Versprachlichtes Gedächtnis, „tekst i dyskurs – text und dyskurs”, nr 13, s. 101–122.

Chlebda Wojciech, 2022a, Bitwa pod Mątwami, albo czy niepamięć jest etnolingwistycznie relewantna?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 34, s. 95–124. DOI: 10.17951/et.2022.34.95.

Chlebda Wojciech, 2022b, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 1, „LingVaria” nr 1 (33), s. 69–82.

Chlebda Wojciech, 2022c, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 2, „LingVaria” nr 2 (34), s. 65–82.

Czachur Waldemar, Wójcicka Marta, 2023, Pamięcioznawstwo lingwistyczne w ujęciu Wojciecha Chlebdy, „LingVaria” nr 2 (36), s. 29–44. https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.02

Etnolingwistyka a leksykografia 2010: Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO.

Leksykon 2018: Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 2, Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS.

Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2022, Jerzy Bartmiński i jego program nauki otwartej, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 34, s. 9–39. DOI: 10.17951/et.2022.34.

Pajdzińska Anna, 2023, Językoznawstwo jako nauka o człowieku. Szkic do portretu Profesora Wojciecha Chlebdy, „Rocznik Slawistyczny”, t. LXXII, s. 31–40. DOI: 10.24425/rslaw.2023.147253.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2024.36.9
Date of publication: 2024-08-09 22:16:03
Date of submission: 2023-10-12 16:15:57


Statistics


Total abstract view - 396
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 149

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Anna Pajdzińska

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.