Choroba i jej metafory w twórczości współczesnych polskich poetek

Streszczenie w języku polskim

Celem artykułu jest omówienie wybranych utworów współczesnych polskich poetek pod kątem występujących w nich metafor maladycznych. Oglądowi podlegają figury przedstawiające chorobę, jej objawy i skutki, charakteryzujące ciało i jego ułomność. Przyjęcie antropologizującej perspektywy badania, eksponującej możliwości kodowania ludzkiego doświadczenia w dziele literackim, pozwala na zaakcentowanie związku elementów jego poetyki z problematyką definiowania jednostkowej tożsamości. Przeprowadzona analiza wybranych metafor uprawomocnia sformułowanie następujących wniosków: poetki (zarówno w utworach lirycznych, jak i tekstach intymistycznych) najczęściej nawiązują do metafor pojęciowych motywowanych kategorią przedmiotu i pojemnika (np. „życie to pojemnik”, „ciało to przedmiot”, „ciało to pojemnik”), pojawia się również metafora orientacyjna („wpaść w wilczy dół”) czy nawiązująca do żywiołu ognia („czuję się spalona”). Autorki, dokonując przetworzenia klasycznych metafor pojęciowych, konkretyzują nowe perspektywy poznawcze. Manifestują uczucie odizolowania od świata ludzi zdrowych oraz kruchość ciała, uwięzienie w jego materii. Podejmują także próby odzyskiwania nad nim podmiotowej kontroli, w tym celu projektują poszerzanie granic intymności. Procedura interpretacyjna łącząca badanie aspektu estetycznego i epistemologicznego metafory z rozumieniem siebie w sytuacji nieodwracalnej utraty sprawności, lęku i odważnego przekraczania granic własnej cielesności, akcentuje, że jest ono warunkowane doświadczeniem osobistym oraz wzorcami kulturowymi.