Envoyer cet article par courriel Humanistyka ekologiczna w edukacji polonistycznej, czyli o zielonym czytaniu legend o jeziorze Gopło
Résumé
Autorka rozważa, w jaki sposób edukacja polonistyczna mogłaby się włączyć w realizację zobowiązań humanistyki ekologicznej. Analiza wyimków z podstawy programowej przedmiotu język polski oraz nawiązanie do idei geopoetyki Kennetha White’a wskazują, że rozwiązaniem w szkole mogłoby być wykorzystanie na lekcjach języka polskiego metody zielonego czytania oraz dostępnych w podstawie programowej lektur – legend o jeziorze Gopło i Popielu nawiązujących do początków polskiej państwowości. Jak wskazuje analiza treści podań, mają one także symboliczny potencjał łączący się z żywiołem wody i nawiązujący do tradycji ludowej. Sprofilowane czytanie, eksponujące te treści, mogłoby się przyczynić do rozbudzenia wrażliwości ekologicznej wychowanków, stanowiącej jeden z ważnych komponentów ich świadomości ekologicznej.
Mots-clés
Texte intégral :
PDF (Język Polski)Références
LITERATURA
Bańko, M. (red.). (2000). Inny słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: PWN.
Bartmiński, J. (2006). Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński, J., Niebrzegowska, S. (1998). Profile a podmiotowa interpretacja świata. W: J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), Profilowanie w języku i w tekście (s. 211–224). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Davis, J.S. (2001). Water: Communicator in Moon-Earth Relationships. W: C. Barbieri, F. Rampazzi (eds.), Earth-Moon Relationships (s. 127–128). New York: Springer Science.
Denek, K. (1998). O nowy kształt edukacji. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Domańska, E. (2013). Humanistyka ekologiczna. Teksty Drugie, nr 1–2, 13–32.
Doroszewski, W., Koneczna, H. (1978). Słownik języka Jana Chryzostoma Paska. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Engleson, D.C., Yockers, D.H. (1994). Environmental Education: A Guide to Curriculum Planning. Madison: Wisconsin Department of Public Instruction.
Frątczak, J. (2001). Świadomość ekologiczna dzieci, młodzieży i dorosłych w aspekcie edukacji szkolnej i nieszkolnej. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP w Bydgoszczy.
Keating, M. (1993). Szczyt Ziemi. Globalny program działań. Warszawa: Agencja Informacyjna „Gea”.
Koehler, W. (1981). Zwierzęta czekają. Warszawa: KAW.
Kopaliński, W. (2003). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Wydawnictwo Muza.
Kowalski, P. (2007). Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kronenberg, A. (2014). Geopoetyka jako przykład zielonego czytania i pisania. Teksty Drugie, nr 5, 294–320.
Majer-Baranowska, U. (1999). Woda. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1: Kosmos. Cz. 2: Ziemia, woda, podziemie (s. 153–246). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. (2001). Przez edukację do zrównoważonego rozwoju. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
Narodowy Program Edukacji Ekologicznej. (2002).
Niesporek-Szamburska, B. (2017). Woda – językowe obrazowanie żywiołu w wypowiedziach dzieci. W: A. Czabanowska-Wróbel, K. Zabawa (red.), Żywioły w literaturze dziecięcej. Woda (s. 13–27). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Orłoń, M. (1997). Książę Popiel i myszy. W: E. Brzoza (wyb.), Baśnie i legendy polskie (s. 16–21). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Paśko, I. (2001). Kształtowanie postaw proekologicznych uczniów klas I–III szkół podstawowych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Piwińska, M. (2008). Gopło. Teksty Drugie, nr 4, 146–153.
PPKO. (2018). Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
PPWP. (2018). Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z komentarzem. Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Sepioło, M. (2019). Schnąca Polska. Polityka, nr 28, 33–34.
Skotnicka, G. (2008). Barwy przeszłości. O powieściach historycznych dla dzieci i młodzieży 1939–1989. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Skubała, P. (2010). Dekalog kompetentnego nauczyciela i ucznia – edukacja środowiskowa we współczesnej szkole. W: P. Skubała, I. Kukawka, Zrozumieć przyrodę na nowo. 10 zasad jak uczyć o przyrodzie, by budować motywację do działań ekologicznych. Zeszyty ekologiczne 1 (s. 5–39). Bystra: Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
Wróblewska, V. (red.). (2019). Słownik polskiej bajki ludowej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Wychowałek, K., Świderek, G. (oprac.). (2011). Kto ma czas na ekologię? Raport z badania edukacji ekologicznej w edukacji formalnej. Łódź: Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”.
NETOGRAFIA
Agenda 21. (1992). Rio de Janeiro: United Nations Conference on Environment & Development. Pobrane z: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf [dostęp: 30.06.2020].
Brauer, T. (online). Legenda o Królu Popielu. Jak złego Popiela zjadły myszy. Pobrane z: www.msw-pttk.org.pl/legendy/kruszwica/popiel.html [dostęp: 29.09.2019].
Kurkiewicz, J. (2019). Ile prawdy jest w legendzie o Popielu, którego zjadły myszy. Pobrane z: https://ciekawostkihistoryczne.pl/2019/04/03/ile-prawdy-jest-w-legendzie-o-popielu-ktorego-zjadly-myszy [dostęp: 23.09.2019].
Niemcewicz, J.U. (1858). Kruszwica. W: tegoż, Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte. Paryż: B.M. Wolf. Pobrane z: https://polona.pl/item/juliana-ursyna-niemcewicza-podroze-historyczne-po-ziemiach-polskich-miedzy-rokiem-1811-a,MTAxNjg4NzI/6/#info:metadata [dostęp: 29.09.2019].
www1: Legenda. Pobrane z: http://zamki.bill.com.pl/28-kujawsko-pomorskie?start=16 [dostęp: 29.09.2019].
www2: Legenda o Piaście Kołodzieju. Pobrane z: www.gazetapetersburska.org/pl/node/1280 [dostęp: 29.09.2019].
www3: Tajemnicza stolica nad Gopłem? 2013. Pobrane z: http://kruszwicka.blogspot.com/2013/04/tajemnicza-stolica-nad-gopem.html [dostęp: 29.09.2019].
www4: Treści dotyczące edukacji ekologicznej obecne w polskich szkołach. 2020. Pobrane z: www.gov.pl/web/edukacja/tresci-dotyczace-edukacji-ekologicznej-obecne-w-polskich-szkolach [dostęp: 30.06.2020].
AKTY PRAWNE
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483).
World Charter for Nature (1982).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2021.6.79-92
Date of publication: 2021-09-22 09:55:15
Date of submission: 2020-08-11 12:35:42
Statistiques
Indicateurs
Renvois
- Il n'y a présentement aucun renvoi.
Droit d'auteur (c) 2021, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.