Pamięć o bitwie kosowskiej w serbskiej tradycji narodowej

Streszczenie w języku polskim

Specyficzny charakter pamięci zbiorowej narodu serbskiego wyróżnia go na tle innych narodów bałkańskich i europejskich. Swoista mieszanka zweryfikowanych faktów historycznych i legend, utrwalonych w tradycji oraz piśmiennictwie narodowym, na przestrzeni lat ulegała procesom mitologizacji oraz kodyfikacji, przez co nabrały one nowego znaczenia symbolicznego, stając się „wiedzą historyczną ” wielu obywateli. Pamięć o bitwie na Kosowym Polu, stoczonej u schyłku XIV wieku, w serbskiej tradycji narodowej jest wciąż żywa. Niekwestionowaną rolę w kodyfikacji i rewaloryzacji mitu kosowskiego w serbskiej tradycji narodowej odegrało ukazanie się w 1847 roku epopei władyki czarnogórskiego, Petara II Petrovića Njegoša, pod tytułem Górski Wieniec. Bogactwo mitów zakorzenionych w serbskiej pamięci narodowej skłoniło Påla Kolstø, historyka norweskiego pochodzenia, do utworzenia ich klasyfikacji. W konsekwencji zaproponował on wyszczególnienie mitów typu: ante murale, sui generis oraz antiquitas, które nierzadko stanowiły swoistą inspirację w procesie kształtowania linii politycznej państwa. W założeniu komunistycznych decydentów politycznych, odwoływanie się do tradycji złotej ery średniowiecznego królestwa serbskiego (dynastii Nemanjićów, świętosawia, a także samej bitwy kosowskiej) poprzez zacieranie negatywnych wspomnień walk bratobójczych, stanowić miały narzędzie integracji konstytuującego się narodu jugosłowiańskiego. Zarówno serbska mitologia narodowa, jak i eklektyczny panteon bohaterów narodowych ożył wraz z proklamowaniem niepodległości przez Republikę Kosowa. Zapoznanie się z przełomowymi wydarzeniami z historii państwa serbskiego oraz kształtem, w jakim zostały one utrwalone w pamięci Serbów, stanowi warunek sine qua non na drodze zrozumienia aktualnej sytuacji kulturalnej oraz politycznej Półwyspu Bałkańskiego.